Inwestycje drogowe wyznaczają kierunek rozwoju. Nasze oczekiwania? Szerokie, równe drogi, swobodny dojazd do miejsca pracy, bezpieczne chodniki i przejścia dla pieszych, ścieżki dla rowerzystów, oświetlone ulice, dostępne parkingi, funkcjonalne i bezkolizyjne dojazdy do gruntów rolnych, przemyślane rozwiązania na skrzyżowaniach dróg, komfortowe pokonywanie większych odległości… Jak w 2011 r. Mazowsze poradziło sobie z tymi wyzwaniami?

Czas, pieniądze i współpraca

Lista potrzeb jest długa, a wieloletnie niedofinansowanie infrastruktury komunikacyjnej w Polsce wciąż pokutuje – daje się we znaki zarówno podróżującym po województwie turystom, jak i rodzimym mieszkańcom. Poprawa tego stanu rzeczy, jak najbardziej możliwa, wymaga nie tylko czasu, znajomości uwarunkowań prawnych i konsekwencji, ale także wieloaspektowej współpracy oraz logistycznego planowania. Proces, chociaż długotrwały i kosztowny, jest opłacalny. Komfortowe drogi, dostępność atrakcyjnych lokalizacji oraz perspektywy postępu to elementy starannie analizowane przez inwestorów planujących lub poszerzających zakres realizowanych przedsięwzięć. To również szansa na skuteczną rywalizację Mazowsza z innymi rozwiniętymi obszarami, a także na budowę wizerunku regionu konkurencyjnego w układzie europejskim i globalnym. Dlatego Samorząd Województwa Mazowieckiego sukcesywnie podejmuje działania mające na celu usuwanie niedrożności oraz poprawę jakości istniejącej sieci komunikacyjnej.

Dzięki funduszom unijnym nabraliśmy tempa

Rozwój infrastruktury drogowej przyspieszył dzięki wykorzystaniu funduszy unijnych. Tylko w bieżącym roku podpisanych zostało 11 umów w ramach RPO WM 2007-2013^[1]. Całkowita wartość projektów wyniosła ponad 145,5 mln zł, z czego dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosło blisko 100 mln zł. Co zyskują mieszkańcy Mazowsza? Łatwiejsza będzie komunikacja o charakterze ponadlokalnym w subregionie radomskim i zabezpieczony gazociąg krzyżujący się z drogą nr 350516W w gminie Jedlnia-Letnisko. W ramach rozbudowy ul. Otolińskiej w Płocku planuje się przebudowę m.in. 7 skrzyżowań, powstaną wyspy dzielące pasy ruchu, zatoki autobusowe i postojowe, parkingi… Miasto będzie komunikacyjnie bardziej dostępne, a przez to zwiększy się jego atrakcyjność turystyczno-inwestycyjna. Podobne efekty uzyska gmina Mochowo (powiat sierpecki), której mieszkańcy będą mieli łatwiejszy dostęp do ośrodków oświatowych, infrastruktury mieszkaniowej oraz obiektów związanych z ochroną zdrowia. Przebudowana droga, łącząca dwie największe wsie w gminie Żuromin – Poniatowo i Franciszkowo, skomunikuje drogi wojewódzkie nr 563 oraz 541. Sprawniej będzie można pokonać trasę pomiędzy gminami Czernice Borowe, Przasnysz oraz miastem Przasnysz. Subregion warszawski zyska przebudowany most przez rzekę Jeziorkę oraz zmodernizowany 17-kilometrowy odcinek drogi wojewódzkiej nr 724 łączący Warszawę z Górą Kalwarią. W powiecie wyszkowskim powstaną funkcjonalne zjazdy na posesje i pola, a szlabany i wyprofilowane dojazdy do przejazdu kolejowego z pewnością wpłyną na redukcję sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu podróżujących.

Planujemy jeszcze więcej

To tylko kilka przykładów przedsięwzięć, których realizacja możliwa jest dzięki dofinansowaniu unijnemu. Dla Mazowsza to inwestycja w bezpieczeństwo wszystkich mieszkańców, bo każdemu dużemu projektowi towarzyszy szereg kompleksowych prac, takich jak: przebudowa kanalizacji deszczowej przy modernizowanych drogach, ścieżki rowerowe, chodniki, przejścia dla pieszych, ronda, oświetlenie uliczne, widoczne znaki pionowe i poziome, przemyślane rozwiązania komunikacyjne, wygodne zjazdy z głównych tras i miejsca parkingowe. Jedenaście podpisanych w 2011 r. umów to niewielki procent przedsięwzięć zakwalifikowanych do dofinansowania. W kolejce oczekują 143 projekty związane z modernizacją dróg gminnych^[2] oraz 109 projektów zakładających modernizację dróg powiatowych^[3] o łącznej wartości przekraczającej 1,3 mld zł. Wnioskowana kwota ze środków Unii Europejskiej  z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego to blisko 1 mld zł.

PROW szansą dla gmin wiejskich

Dla wielu gmin wiejskich budowa czy modernizacja istniejącej już infrastruktury jest bardo poważnym wyzwaniem finansowym, trudnym do zrealizowania ze środków własnych. Dla tego typu beneficjentów, oprócz wsparcia w ramach RPO WM 2007-2013, przewidziano dodatkowe kwoty dotowane z funduszy europejskich. Niezwykle pomocny okazał się PROW 2007-2013. Jakie powinny być cele dofinansowanych projektów? Poprawa jakości życia społeczności lokalnej, zwiększanie atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich, a także zaspokajanie potrzeb społecznych, kulturalnych oraz sportowych mieszkańców gmin. Wpisuje się w to również infrastruktura publiczna – budowa i modernizacja chodników, wiat przystankowych, dróg dojazdowych, parkingów czy oświetlenia ulicznego. Dotychczas w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” PROW 2007-2013 zakończono realizację 239 inwestycji, których całkowita wartość wyniosła 118,7 mln zł. W bieżącym roku, tylko w ramach operacji związanych z infrastrukturą publiczną zrealizowano 35 projektów o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców mazowieckich gmin. Całkowity koszt przeprowadzonych w 2011 r. prac infrastrukturalnych to prawie 12 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniosło ponad 6,3 mln zł.

Tam też trzeba dojechać

Do 2011 r. Samorząd Województwa Mazowieckiego zajmował się również obsługą terenowego Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych, którego głównym celem była ochrona, rekultywacja i poprawa jakości gruntów rolnych. W latach 1999-2009 Zarząd Województwa Mazowieckiego, w ramach Funduszu, przyznał dotacje w kwocie prawie 117 mln zł. Ze środków tych dofinansowano około 2760 zadań z czego 96 proc. stanowiły wnioski dotyczące budowy i modernizacji dróg dojazdowych do gruntów rolnych. Przy współudziale środków Funduszu wybudowano lub zmodernizowano niemal 3 tys. km dróg. W 2010 r. w ramach terenowego FOGR rozdysponowano dotacje na łączną kwotę ponad 13 mln zł. Objętych nimi zostało 266 wniosków dotyczących budowy dróg, renowacji zbiorników wodnych, rekultywacji gruntów rolnych i zakupu sprzętu informatycznego oraz oprogramowania niezbędnego do zakładania i aktualizowania operatów ewidencji gruntów oraz prowadzenia spraw ochrony gruntów rolnych. Od roku 2011 środki zasilające dotychczas terenowy FOGR stały się dochodami własnymi województwa, w ramach których Zarząd Województwa Mazowieckiego rozdysponował w formie dotacji kwotę około 11,7 mln zł^[4]. Wśród dofinansowanych zadań realizowanych w ramach środków związanych z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych znalazło się 190 inwestycji drogowych realizowanych przez samorządy gminne oraz 29 projektów zakładających przebudowę dróg powiatowych.

Drogi wojewódzkie pod dobrą opieką

Na Mazowszu sukcesywnie rozwija się także sieć dróg wojewódzkich. Zadania z zakresu ich utrzymania, remontów oraz przebudowy powierzone zostały Mazowieckiemu Zarządowi Dróg Wojewódzkich, finansowanemu ze środków samorządu Mazowsza. Jednostka odpowiada za 125 dróg (o długości od 120 m do 91,5 km), które tworzą spójną sieć łączącą trasy o znaczeniu krajowym z poszczególnymi regionami. Dla Mazowsza 2011 r. to ponad 75 km remontowanych dróg wojewódzkich oraz przebudowa dwóch mostów. Koszt prac olbrzymi – ponad 244 mln zł, ale korzyści nieocenione – lepsza komunikacja pomiędzy miejscowościami, zmniejszenie kosztów eksploatacji pojazdów, ograniczenie zanieczyszczeń powietrza poprzez poprawę stanu nawierzchni jezdni i upłynnienie ruchu, zwiększenie atrakcyjności nowych i istniejących terenów inwestycyjnych, a przede wszystkim bezpieczeństwo mieszkańców.

Jedź… i parkuj bezpiecznie

Tych Mazowszan, którzy pokonują duże odległości, by dotrzeć np. do miejsca pracy z pewnością interesują środki sukcesywnie przeznaczane na budowę parkingów w ramach systemu „Parkuj i Jedź” (Park&Ride). Przedsięwzięcie ma zachęcać coraz większą liczbę kierowców samochodów osobowych do pozostawiania aut w wyznaczonych bezpiecznych miejscach i kontynuowania podróży pociągiem. Na terenie województwa mazowieckiego planowana jest budowa 40 parkingów w ramach systemu „Parkuj i Jedź”. Do tej pory otwarto sześć z nich – w Żyrardowie, Celestynowie, Ożarowie Mazowieckim, Brwinowie, Radomiu i Teresinie. Do końca 2011 r. planuje się również oddać do użytku parking w Mińsku Mazowieckim. Koszt tegorocznych inwestycji (Teresin, Radom i Mińsk Mazowiecki) wyniósł ponad 4,3 mln zł, jednak perspektywa pokonywania dłuższych tras szybko, ekologicznie i wygodnie przekłada się zarówno na komfort podróżowania, jak i skuteczną ochronę środowiska naturalnego.

Samolotem i koleją

Budowa lotniska w Modlinie została wpisana na listę projektów kluczowych RPO WM 2007-2013. Koszt przedsięwzięcia – ponad 330 mln zł, wynegocjowane dofinansowanie unijne – 76 mln zł. Dzięki inwestycji Mazowsze zyska całodobowy port lotniczy, który będzie obsługiwał przewozy międzynarodowe o krótkim i średnim zasięgu oraz przewozy krajowe pomiędzy portami regionalnymi. Korzystać z niego będą pasażerowie tanich linii lotniczych oraz lotów czarterowych. Ważnym elementem poprawy infrastruktury komunikacyjnej w regionie są również przewozy pasażerskie. 254,14 mln zł z budżetu województwa na 37 wagonów typu push-pull, 221,67 mln zł (w tym 62,5 mln z budżetu państwa) na Elektryczne Zespoły Trakcyjne typu FLIRT, zakup jedenastu używanych autobusów szynowych za 575 tys. euro, 184 używanych EZT-ów od PKP Przewozy Regionalne za 175,5 mln zł oraz dwóch zmodernizowanych EZT-ów typu EW60 za1,85 mln zł, a także ponad 5,5 mln zł dofinansowania na dwa spalinowe pojazdy trakcyjne (szynobusy) uzupełniające flotę lekkiego taboru kolejowego… To tylko niektóre dotychczasowe inwestycje na rzecz zrównoważonego transportu kolejowego na Mazowszu. Dzięki tego typu działaniom marszałek został laureatem konkursu „Człowiek roku – przyjaciel kolei”.

Mazowsze zmienia się dla nas

Bez dobrej komunikacji nie ma szans na pojawienie się przedsiębiorców, podniesienie poziomu bezpieczeństwa w województwie, podnoszenie atrakcyjności turystycznej i powstawanie nowych miejsc pracy. Wymaga to ogromnych środków, ale w budownictwie infrastrukturalnym, obok kwestii finansowych, kluczowe znaczenie ma zaangażowanie jednostek samorządowych, przedsiębiorców, potencjalnych użytkowników oraz sprostanie wymogom systemowo-organizacyjnym. Wieloaspektowa współpraca, perspektywiczne myślenie, troska o ludzi i środowisko, przemyślane lokowanie środków… Mazowsze zdaje ten egzamin, a z efektów korzystamy wszyscy.