Samorząd Województwa Mazowieckiego dąży do poprawy warunków społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich w regionie. Prowadzi długofalową i kompleksową działalność obejmującą zadania z zakresu infrastruktury technicznej, wzmocnienia konkurencyjności gospodarstw rolnych czy pielęgnowania dziedzictwa kulturowego i aktywizacji mieszkańców wsi.

Poprawa infrastruktury technicznej – PROW 2007-2013

Tylko w ramach działania Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej zawarto w 2012 r. 354 umowy na kwotę przekraczającą 573 mln zł.^[1] Objęły one cztery typy projektów:

Zakończono już 146 inwestycji, których całkowita wartość wyniosła około 359 mln zł. Zrealizowane prace objęły:

• budowę sieci wodociągowej – 454 km,
• budowę sieci kanalizacyjnej – 391 km,
• wykonanie kanalizacji zagrodowej – 5633 szt.,
• budowę oczyszczalni ścieków – 15 szt.,
• włączenie do systemu odpadów komunalnych – 4396,2 t.,
• pozyskanie energii z odnawialnych źródeł (słońce) – 30 MWh.

Istotne z punktu widzenia społecznego rozwoju jest także zaspokajanie potrzeb kulturalnych, budowanie tożsamości lokalnej, pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego czy troska o zachowanie specyfiki obszarów wiejskich. Na Mazowszu zadania te realizowane są za pośrednictwem działania Odnowa i rozwój wsi. Cieszy się ono dużą popularnością – w ramach dwóch naborów wpłynęły aż 832 wnioski o dofinansowanie. Ostatecznie zawarto 653 umowy na kwotę ok. 189,4 mln zł, co stanowi 84% przyznanego Mazowszu limitu wynoszącego 222,2 mln zł. Zakres realizowanych inwestycjipodzielony został na 4 główne kategorie:

Zakończono realizację 308  projektów na kwotę około 85,7 mln zł dofinansowania unijnego, tj. około 45% wszystkich inwestycji. Wartość całkowita tych projektów wyniosła około 158,4 mln zł.

Działanie Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa w ramach PROW 2007-2013 obejmuje dwa schematy:

• schemat I – Scalanie gruntów (obecnie realizowany jest jeden projekt obejmujący powierzchnię 398 ha, zrzeszający 59 gospodarstw z powiatu mławskiego; kwota dofinansowania 2,1 mln zł);
• schemat II – Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi (w bieżącym roku 30 inwestycji z zakresu melioracji podstawowych i 11 dotyczących melioracji szczegółowych, w sumie 37 293 ha użytków gruntowych, uczestniczy 59 gospodarstw, łączna wartość dofinansowania 97,63 mln zł).

Dotychczas zakończono 23 inwestycje dofinansowane kwotą 36,8 mln zł. Zrealizowane prace dotyczą:

• wałów przeciwpowodziowych – 3,2 km,
• rowów – 16 km,
• sieci drenarskiej – 580 km,
• remontu stacji pomp – 2 szt.,
• kształtowania przekroju koryta rzek – 29 km.

Działalność Sekretariatu Regionalnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich

W 2012 r. Sekretariat Regionalny KSOW kontynuuje zadania rozpoczęte w poprzednich latach. Koordynuje wymianę wiedzy, informacji i dobrych praktyk między podmiotami włączonymi do sieci oraz zabiega o aktywność partnerów w realizacji założeń zaplanowanych na lata 2012-2013. W ramach podjętych w 2012 r. działań KSOW przeszkoliła ponad 1600 mieszkańców Mazowsza z zakresu podejścia Leader, metodyki questingu, wykorzystania produktu tradycyjnego w działaniach promocyjnych oraz organizacji grup producentów rolnych. KSOW godnie reprezentowała województwo mazowieckie podczas ogólnopolskich i międzynarodowych targów oraz konferencji. Zorganizowała także wiele imprez popularyzujących dziedzictwo kulturowe regionu i integrujących lokalne społeczności. Biuro ds. obsługi Sekretariatu Regionalnego KSOW przeprowadziło ponadto drugą edycję konkursu na najlepszą pracę magisterską poświęconą rozwojowi obszarów wiejskich w województwie mazowieckim oraz czwartą edycję konkursu „Przyjazna wieś” – na najlepszy projekt w zakresie infrastruktury, zrealizowany na terenach wiejskich przy wsparciu środków unijnych. W celu zdobycia szczegółowych informacji na temat pracy KSOW zapraszamy na stronę www.mazowieckie.ksow.pl .

Rozwój rybołówstwa

Na Mazowszu funkcjonuje Lokalna Grupa Rybacka Zalew Zegrzyński (LGRZZ), dysponująca budżetem w wysokości ponad 17,5 mln zł. Za jej pośrednictwem wsparcie ze środków Europejskiego Funduszu Rybackiego otrzyma siedem gmin – Dąbrówka (pow. wołomiński), Jabłonna (pow. legionowski), Nieporęt (pow. legionowski), Radzymin (pow. wołomiński), Serock (pow. legionowski), Somianka (pow. wyszkowski) i Wieliszew(pow. legionowski). Gminy te objęte są Lokalną Strategią Rozwoju Obszarów Rybackich.

W latach 2011-2012 Samorząd Województwa Mazowieckiego, na wniosek LGRZZ, ogłosił trzy konkursy. 

Wpłynęły 154 wnioski, a weryfikację formalną i ocenę zgodności z prawem krajowym i wspólnotowym zakończono dla 36 z nich^.[2] Podpisano 31 umów na kwotę około 6 mln zł.

„Internet dla Mazowsza”

Do 2020 r. wszyscy Europejczycy powinni mieć dostęp do sieci szerokopasmowej. Mazowszanom ma to zapewnić realizacja projektu „Internet dla Mazowsza” (IdM) znajdującego się w Indykatywnym Wykazie Indywidualnych Projektów Kluczowych dla RPO WM 2007-2013. Łączne nakłady finansowe przewidziane na całe zadanie to 493 339 402 zł, z czego 340 939 423 zł będzie pochodzić z dotacji UE.

Głównym zadaniem projektu jest zapewnienie mieszkańcom, przedsiębiorstwom, instytucjom oraz organom rządowym i jednostkom administracji publicznej możliwości dostępu do wybranego operatora łączności elektronicznej i wybranej platformy technologicznej oraz dostępu do usług dostarczanych w ramach NGA (tzw. sieć nowej generacji). Korzystanie z nowej sieci ma też wyeliminować zjawisko „wykluczenia cyfrowego” w zakresie tradycyjnych podstawowych usług szerokopasmowych. To element wyrównywania szans rozwojowych Mazowszan.

LEADER

– to podejście wielosektorowe, przekrojowe i partnerskie, które ma przyczynić się do aktywizacji społeczności wiejskiej poprzez włączenie partnerów społecznych i gospodarczych do planowania i wdrażania lokalnych inicjatyw. W ramach programu lokalne grupy działania (LGD) opracowują lokalną strategię rozwoju (LSR). Dzięki temu realizowane są innowacyjne projekty łączące zasoby ludzkie, naturalne, kulturowe, historyczne oraz wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Najsilniejszym narzędziem prorozwojowym LGD jest możliwość ogłaszania naborów wniosków o przyznanie pomocy i dokonywanie wyboru projektów do finansowania w celu realizacji LSR.

Obecnie na Mazowszu funkcjonuje trzydzieści pięć LGD oraz dwie LGD międzywojewódzkie (zrzeszające część mazowieckich gmin). Programem objętych jest prawie 2 mln mieszkańców, co stanowi siedmiokrotny wzrost w stosunku do poprzedniego okresu programowania. LGD w regionie dysponują budżetem w wysokości ponad 298 mln zł.

Pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego i aktywizacja społeczna

Dotychczasowe efekty projektu LEADER to podpisanie 1282 umów na dofinansowanie w wysokości około 142,7 mln zł,  w ramach działań:

• Odnowa i rozwój wsi (infrastruktura publiczna, zaspokajanie potrzeb społecznych z zakresu turystyki, sportu i rekreacji) – 326 umów na kwotę pomocy 67,7 mln zł

• Małe projekty (imprezy kulturalne, rekreacyjne i sportowe, szkolenia, remonty i wyposażenie świetlic wiejskich) – 836 umów na kwotę pomocy 16,6 mln zł

• Projekty współpracy – 15 umów na kwotę pomocy 404,7 tys zł

• Funkcjonowanie LGD – 105 umów na kwotę pomocy 58 mln zł

Produkt tradycyjny i lokalny elementem promocji i szansą rozwoju regionu

Zróżnicowanie produkcji, wysoka jakosć produktów rolnych oraz stosowanie innowacji w rolnictwie idzie w parze z podnoszeniem konkurencyjności mazowieckich gospodarstw. Dlatego, obok projektów szkoleniowych, realizowane są w regionie finansowane w ramach „Programu współpracy województwa mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi” zadania związane z rozwojem rynku produktów regionalnych i rolnictwem ekologicznym. Od 2008 r. Samorząd Województwa Mazowieckiego jest członkiem Europejskiej Sieci Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego, która promuje wysokiej klasy żywność regionalną. Już ponad 250 produktów uzyskało możliwość promocji, używając logo Dziedzictwo Kulinarne Mazowsze. Realizowane są również działania na rzecz wpisywania produktów na Listę Produktów Tradycyjnych. Niemały udział w poszerzaniu świadomości w zakresie odżywiania ma też Konkurs o Laur Marszałka Województwa Mazowieckiego na najlepszy produkt roku.