Głównym założeniem programu jest uzyskanie nie mniejszego niż 70 proc. poziomu wykonania badań mammograficznych z planowanej w programie grupy docelowej, w latach 2020–2023. Planuje się:

• objęcie programem co najmniej 3 500 uczestniczek, w okresie jego realizacji,
• zwiększenie poziomu wiedzy na temat profilaktyki nowotworów piersi wśród 75 proc. uczestniczek programu, w okresie jego realizacji.

Świadczenia zaplanowane w programie

Po zakwalifikowaniu uczestniczki do programu wykonane będą bezpłatnie świadczenia: badanie mammograficzne, edukacja zdrowotna i konsultacja lekarska (opcjonalnie). Na badanie mammograficzne, w ramach programu, nie będzie potrzebne skierowanie. Edukacja zdrowotna obejmować będzie m. in. informacje dotyczące profilaktyki nowotworowej, informacje w obszarze wczesnego rozpoznawania oznak mogących świadczyć o rozwijającej się chorobie nowotworowej oraz naukę samobadania piersi. W przypadku nieprawidłowego wyniku mammografii, uczestniczka skierowana zostanie do lekarza specjalisty[1], który ustali dalszy tryb postępowania i skieruje do ewentualnej pogłębionej diagnostyki.

Kto może uczestniczyć w programie?

Ze świadczeń będą mogły skorzystać mieszkanki Mazowsza w wieku 40–49 lat. Dodatkowo powinien zostać spełniony jeden z czynników ryzyka: potwierdzona mutacja genu BRCA1 i BRCA2, obciążający wywiad rodzinny: rak piersi wśród członków rodziny (matka, siostra, córka), wystąpienie w przeszłości innych nowotworów, potwierdzone dokumentacją medyczną, wystąpienie łagodnych zmiany w piersi przebiegające z obecnością rozrostu atypowego, gęstość tkanki gruczołowej. Z programu będą mogły skorzystać także kobiety, które otrzymały wcześniej pisemne wskazanie do wykonania ponownej mammografii po 12 miesiącach z powodu obciążenia ww. czynnikami ryzyka.

Budżet programu i okres realizacji

Okres realizacji programu wynosi 4 lata (2020–2023). Budżet programu został określony w wysokości 1 000 000 zł.

Pozytywna opinia o programie

Program uzyskał warunkowo pozytywną opinię Prezesa Agencji Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) nr 182/2019 z dnia 23 grudnia 2019 r. Treść dokumentu została dostosowana do uwag zawartych w opinii.

Zgodnie z art. 48b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wybór realizatorów programu polityki zdrowotnej będzie dokonany w drodze konkursu ofert.

Planuje się, że od maja 2020 r. mieszkanki Mazowsza będą mogły zgłaszać się do wybranych podmiotów leczniczych, aby skorzystać ze świadczeń w ramach programu.

Najważniejsza jest profilaktyka

Obecnie jedyną skuteczną metodą wczesnego wykrywania raka piersi są przesiewowe badania mammograficzne (MMG). Mammografia jest badaniem polegającym na prześwietlaniu piersi promieniami rentgenowskimi. Dawka promieniowania podczas takiego badania jest zbliżona do dawki otrzymywanej podczas prześwietlenia zęba.
Aktualne wytyczne jasno wskazują, że mammografia jest rekomendowanym badaniem przesiewowym w kierunku nowotworów piersi. Wczesne wykrycie raka piersi umożliwia jego całkowite wyleczenie. Potwierdzają to obowiązujące rekomendacje NICE 2013 (ostatnia aktualizacja – 2017).[2]

Epidemiologia raka piersi

Rak piersi jest nowotworem złośliwym powstającym z komórek gruczołu piersiowego, który rozwija się miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych, układu kostnego i narządów wewnętrznych (np. płuc, wątroby i mózgu). Jest to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Stanowi około 23 proc. wszystkich zachorowań z powodu nowotworów złośliwych u kobiet i około 14 proc. zgonów. Szacuje się, że rocznie raka piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a około 400 tysięcy umiera z tego powodu. Jest to najczęstszy nowotwór złośliwy wśród mieszkanek krajów wysoko cywilizowanych, takich jak USA, Kanada, Australia czy kraje Europy Zachodniej. Najmniej zachorowań na raka piersi notuje się w południowej Azji i Afryce. Rak piersi u mężczyzn występuje rzadko.

Jak wynika z „Map potrzeb zdrowotnych w zakresie onkologii dla województwa mazowieckiego”^[3] nowotwory złośliwe były drugą co do częstości przyczyną zgonów mieszkańców województwa mazowieckiego (podobnie jak w przypadku wszystkich pozostałych województw). W latach 2011–2013 były one odpowiedzialne za 24,2 proc. ogółu zgonów mieszkańców województwa (25,4 proc. w przypadku mężczyzn, 22,8 proc. w przypadku kobiet) i były to wartości bardzo zbliżone do wartości odnotowywanych dla Polski (odpowiednio 24,5, 26 i 22,8 proc.).

Należy podkreślić, że najwięcej odnotowanych nowych przypadków nowotworów złośliwych piersi w województwie mazowieckim w 2012 r. znajdowało się w stadium II – 1 388. Stanowiły one 46 proc. wszystkich odnotowanych przypadków. W stadium I – 351, w stadium III – 909, a w stadium IV zaawansowania – 378.

Aktualnie w Polsce realizowany jest „Populacyjny Program Wykrywania Raka Piersi”, do którego kwalifikują się kobiety w wieku 50–69 lat. Program Województwa Mazowieckiego stanowi uzupełnienie programu finansowanego ze środków NFZ.

Dodatkowe informacje

Dodatkowych informacji dotyczących programu udzielają telefonicznie pracownicy Wydziału Promocji Zdrowia w Departamencie Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Numery kontaktowe: (22) 59 79 915 lub (22) 59 79 914.