Jak będzie wyglądała polityka spójności po 2020 roku? Nad odpowiedzią na to pytanie intensywnie pracują członkowie Komisji Europejskiej. Powstało kilka scenariuszy zreformowania finansów. Polska wybrała jeden, za którym lobbuje.

W obecnej perspektywie finansowej udział wydatków w budżecie UE na rolnictwo i politykę spójności stanowi 70 proc. Przyszły budżet, po 2020 r., musi ulec zmianie, by sprostać nowym wyzwaniom – konieczności umocnienia polityki obrony, zwalczaniu terroryzmu, relokacji migrantów i uchodźców, a także wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa ze struktur unijnych.

Najlepszy wariant

Przygotowano pięć scenariuszy polityki spójności. Trzy z nich (scenariusze 2, 3 i 4) przewidują zmniejszenie procentowego udziału środków na politykę spójności. Pierwszy zakłada utrzymanie dotychczasowego poziomu, ale tylko procentowego, ponieważ przy zmniejszonym budżecie, nominalne środki będą mniejsze. Tylko piąty (ostatni scenariusz) jest najbardziej atrakcyjny z punktu widzenia obywateli rozwijających się regionów. Przyjęcie go oznaczałoby realne zwiększenie środków budżetowych Unii Europejskiej na politykę spójności. Dlatego polskie przedstawicielstwa regionalne w Brukseli wraz Ministerstwem Rozwoju zorganizowały w Komitecie Reginów spotkanie poświęcone przyszłości polityki spójności. Zaprezentowano na nim stanowiska polskich regionów oraz rządu, które omówiono podczas dyskusji z przedstawicielami Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego i dziennikarzami.

Argumenty

Z przeprowadzonych badań efektów polityki spójności w grupie państw wyszehradzkich w latach 2004–2014 wynika, że aż 40 proc. regionów istotnie poprawiło poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, przekraczając pułap 75 proc. średniej europejskiej PKB per capita. Inne badanie dotyczące starych krajów 15 UE (odnoszące się do tego samego okresu) pokazało, że aż 80 proc. wkładu do budżetu, przekazanego na politykę spójności, trafiło do nich z powrotem, zasilając ich gospodarki bezpośrednimi i pośrednimi korzyściami eksportowymi oraz korzyściami kapitałowymi.

Sojusz na rzecz spójności

W ramach szeroko zakrojonej debaty na temat przyszłości polityki spójności po roku 2020, powołano „Sojusz na rzecz spójności” (#CohesionAlliance), który zakłada mobilizację zainteresowanych stron, tak aby ograniczenia wynikające z Brexitu i przyszłego budżetu unijnego nie osłabiły głównego narzędzia inwestycyjnego UE, jakim jest polityka spójności. Wszystkie polskie regiony są jego sygnatariuszami.