Dyspozytora można nazwać „kompozytorem”, bo łącząc poszczególne elementy WKD, tak jak kompozytor z wielu nut tworzy melodię, w rytm której jeżdżą pociągi.

Jak to działa?

Wszystkie służby WKD można porównać do jednej wielkiej orkiestry. Wydział Napraw i Utrzymania Taboru przygotowuje sprawne pojazdy kolejowe do zarządzania przez dyspozytora. Wydział Infrastruktury dba o dobry stan techniczny drogi kolejowej, czyli odpowiada za sprawność urządzeń zabezpieczenia ruchu, torów kolejowych oraz sieci trakcyjnej dostarczającej pojazdom kolejowym energię elektryczną. Wydział Eksploatacji zapewnia odpowiednią liczbę maszynistów i rewidentów, według ustalonego harmonogramu, oraz dyżurnych ruchu, którzy nadzorują przejazdy poszczególnych pociągów. Wszystkie te działania spływają do dyspozytora, który niczym kompozytor rozpisuje nuty dla całej orkiestry.

Niepowtarzalność Wukadki

Warszawska Kolej Dojazdowa jest jedyną spółką kolejową dysponującą własnymi torami kolejowymi, taborem oraz oddzielnym zasilaniem energetycznym – tym samym ma specyficzną dyspozyturę. Łączy ona dwie funkcje: zwykłej dyspozytury kolejowej oraz dyspozytora energetycznego. Także praca tutaj jest szczególna. Stwierdzenie, które zazwyczaj pasuje – dyspozytor zajmuje się planowaniem składów pojazdów kolejowych na poszczególne obiegi pociągowe – w tym przypadku jest niepełne.

– Dyspozytor WKD – oprócz dopasowywania do obiegów konkretnych pociągów, które później są obsadzane przez maszynistów – ma jeszcze jedną funkcję – zarządza siecią energetyczną, czyli czuwa nad systemem zasilania elektroenergetycznego całej linii WKD –

opowiada naczelnik dyspozytury w Warszawskiej Kolei Dojazdowej sp. z o.o. Marek Figielski, który przepracował na tym stanowisku już ponad 38 lat, a pracę na kolei rozpoczął jako maszynista elektrycznych pojazdów trakcyjnych w 1971 r.

Odpowiedzialność dyspozytora

Pracując na tym stanowisku, trzeba liczyć się z wieloma trudnymi sytuacjami. – Najgorzej jest, gdy na linii WKD dojdzie do awarii – zauważa naczelnik dyspozytury.

– Wtedy muszę wykazać się pełną koncentracją, opanowaniem i umiejętnością szybkiego podejmowania decyzji. W przypadku poważniejszej awarii koordynuję działania różnych służb, wysyłam ekipę naprawczą na miejsce zdarzenia i odpowiednio zarządzam siecią trakcyjną, by wyłączyć ją we właściwym miejscu, aby ekipa mogła bezpiecznie pracować. Duże znaczenie przy awaryjnej jeździe pociągów ma współpraca z dyżurnym ruchu. Priorytetem jest bezpieczny przewóz pasażerów, a często się zdarza, że nie jesteśmy w stanie podesłać sprawnego taboru w odpowiednie miejsce. Wtedy przy długotrwałej przerwie w ruchu pociągów trzeba zorganizować komunikację zastępczą.

Dyspozytor powinien umieć panować nad emocjami. Niejednokrotnie musi wykonywać kilka czynności jednocześnie, dlatego przydatna jest również duża podzielność uwagi.

– Informacje o awarii, jej skutkach i postępach w naprawie spływają do mnie w sposób niejednolity. Dlatego często się zdarza, że pod wpływem tych informacji zmieniam decyzję, np. gdy z pozoru niewielka usterka okazuje się długotrwałą awarią – dodaje pan Marek. – Jest to akurat czas, w którym wszyscy dzwonią do mnie, chcąc poznać szczegóły zdarzenia. Pozostajemy też w kontakcie z różnego rodzaju służbami zewnętrznymi. Praca dyspozytora jest zarówno ciekawa i niepowtarzalna, jak i bardzo wymagająca. Nie można zapominać o jej głównym założeniu, czyli zapewnieniu pasażerom bezpiecznej podróży.

Oprócz silnego charakteru…

Potencjalny kandydat na dyspozytora powinien mieć średnie lub wyższe wykształcenie i przepracować minimum 2 lata na stanowiskach związanych z transportem kolejowym. Wymagane uprawnienia to świadectwo kwalifikacyjne eksploatacji i dozoru uprawniające do obsługi urządzeń, instalacji i sieci elektroenergetycznych, które uzyskuje się po zdaniu egzaminu oraz znajomość przepisów i instrukcji, mających związek z pracą dyspozytora WKD.