Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), problem z zajściem w ciążę w krajach rozwiniętych ma co czwarta para. To zagadnienie zarówno społeczne, jak i zdrowotne.

Narodowy Program Zdrowia na lata 2017–2020 zakłada m.in. poprawę zdrowia prokreacyjnego naszego społeczeństwa. Chcąc zmaterializować ten cel, Samorząd Województwa Mazowieckiego opracował „Program wsparcia leczenia niepłodności mieszkańców województwa mazowieckiego metodą naprotechnologii”. Realizuje go Mazowiecki Szpital Bródnowski Sp. z o.o. w Warszawie. O programie rozmawiam z koordynatorką projektu Moniką Pazurą, lekarzem rezydentem z Katedry i Kliniki Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Z problemem niepłodności boryka się wiele par. Czy wiadomo dokładnie, jak statystyki te wyglądają na Mazowszu?

Szacuje się, że odsetek par zmagających się z niepłodnością w Polsce wynosi około 15 proc. Spośród nich jedynie 20 proc. szuka pomocy lekarskiej. Według GUS Mazowsze zamieszkuje blisko 1,3 mln par (kobiety w wieku 18–40 lat oraz mężczyźni w przedziale wiekowym 18–65 lat).Zatem problem ten może dotyczyć nawet 39 tys. par z Mazowsza.

Jakie są główne przyczyny niepłodności?

Może ona wynikać z wielu schorzeń. W 35 proc. przypadków przyczyna leży po stronie kobiety i w tylu samych po stronie mężczyzny. W 10 proc. przypadków odpowiadają oboje. Są też sytuacje, w których nie jest możliwe określenie jednoznacznej przyczyny. Dotyczy to 20 proc. par. Do kobiecych przyczyn niepłodności zaliczamy czynniki jajnikowe (dysfunkcja owulacji), jajowodowe (niedrożność jajowodów), maciczne (mięśniaki, zrosty wewnątrzmaciczne), szyjkowe (nieprawidłowy śluz szyjkowy), immunologiczne, ogólnoustrojowe (choroby tarczycy, nałogi, otyłość, przyczyny psychogenne) i idiopatyczne. U mężczyzn może dochodzić do nieprawidłowej produkcji plemników, ich niewłaściwego funkcjonowania i transportu.

Gdybyśmy chcieli krótko scharakteryzować tę metodę…

Naprotechnologia (z ang. Natural Procreative Technology) jest gałęzią medycyny zajmującą się zdrowiem reprodukcyjnym. Obejmuje zarówno diagnostykę i leczenie niepłodności, jak też wiele innych kobiecych problemów zdrowotnych, np. zaburzeń cyklu miesiączkowego, zaburzeń osi przysadka-jajnik, torbieli jajników, endometriozy, zespołu policystycznych jajników, nawykowych poronień czy porodów przedwczesnych. Naprotechnologia wykorzystuje najnowsze osiągnięcia ginekologii, chirurgii, endokrynologii i wciąż jest udoskonalana.

Jej podstawowym narzędziem jest Model Creighton (CrMS). Opiera się on na ocenie biomarkerów, czyli naturalnych objawów umożliwiających łatwe i obiektywne monitorowanie różnych hormonalnych zdarzeń w cyklu miesiączkowym. Pary biorące udział w programie leczenia niepłodności, współpracując na indywidualnych spotkaniach z instruktorem Modelu Creighton, dowiadują się, jak opisywać i interpretować objawy płodności. Następnie trafiają do lekarza, który prowadzi dalszą dokładną diagnostykę. Pary uczestniczą w badaniach ginekologicznych bądź andrologicznych i analizach laboratoryjnych. Umożliwiają one właściwe leczenie, prawidłowy przebieg ciąży i w efekcie urodzenie zdrowego dziecka.

Jakie najczęściej diagnozuje się nieprawidłowości i schorzenia przy zastosowaniu metody naprotechnologii?

Najczęściej stwierdza się zaburzenia hormonalne i związane z nimi schorzenia, m.in.: zaburzenia owulacji wykrywane w USG – niedojrzały pęcherzyk, jego częściowe lub opóźnione pękanie, luteinizacja niepękniętego pęcherzyka, brak wzgórka jajonośnego. Innymi przyczynami może być nieprawidłowa budowa anatomiczna (mięśniaki, polipy, przegroda macicy, wodniaki czy niedrożność jajowodów, zrosty, endometrioza), niedobory żywieniowe lub zaburzenia immunologiczne.

Do kogo skierowany jest program i jakie świadczenia zdrowotne obejmuje?

Skorzystają z niego mieszkańcy województwa mazowieckiego: kobiety w wieku 18–40 lat oraz mężczyźni w przedziale 18–65 lat. Podstawowym kryterium formalnym udziału będzie podpisanie świadomej zgody na uczestnictwo w programie. Przebiega on w dwóch etapach. Podczas pierwszego prowadzona będzie akcja informacyjna oraz rekrutacja uczestników. Drugi etap zakłada działania edukacyjno-diagnostyczne. Wszystkie zakwalifikowane pary będą zaproszone na cykl spotkań wprowadzających, a po nich skorzystają z wysoko specjalistycznej pomocy. Uzyskają kompleksową wiedzę na temat podstaw anatomii i fizjologii człowieka, planowania i ewentualnego odkładania w czasie poczęcia dziecka oraz kwestii związanych z szeroko pojętym świadomym rodzicielstwem. Jeżeli para wyrazi zgodę dalszego uczestnictwa w programie, rozpocznie się druga faza etapu edukacyjnego, polegająca na cyklu spotkań indywidualnych. Jednym z najważniejszych tematów będą aspekty praktyczne naprotechnologii ze szczególnym uwzględnieniem ogólnych zasad metody Creighton Model FertilityCare System. Druga część etapu edukacyjno-diagnostycznego bazuje na diagnozowaniu przyczyny niepłodności pary. To moment  na działania, które pomogą zidentyfikować problem. Etap edukacyjno-diagnostyczny będzie trwał aż do stwierdzenia ciąży lub ograniczy go data końcowa trwania programu.

Ile par będzie mogło skorzystać z programu finansowanego przez Samorząd Województwa Mazowieckiego?

Świadczeniami obejmiemy około 120 par z naszego województwa. Udział w programie jest  dla uczestników bezpłatny oraz dobrowolny. W pełni finansuje go Samorząd Województwa Mazowieckiego. Pary mają prawo do rezygnacji z dalszego udziału na każdym etapie, bez ponoszenia kosztów. Warto jednak podkreślić, że liczba miejsc jest ograniczona. Deklarację udziału traktujemy jako wykorzystane miejsce. Pary, które spełnią warunki programu, a nie będą mogły w nim uczestniczyć (z powodu braku miejsc) zostaną wpisane na listę osób oczekujących.

Jak można zgłosić się do programu?

Najlepiej dzwoniąc do sekretariatu kliniki pod numer 22 326 58 18, od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00–14.00 lub wysyłając email na adres: . Program będzie trwał 3 lata i przez ten czas można starać się o przyjęcie. W przypadku braku miejsc informacja taka będzie zamieszczona na stronie internetowej Szpitala Bródnowskiego.

Zgodnie z uchwałą nr 60/213/17 Zarządu Województwa Mazowieckiego z 10 stycznia br. program wsparcia leczenia niepłodności mieszkańców województwa mazowieckiego metodą naprotechnologii realizuje Mazowiecki Szpital Bródnowski Sp. z o.o. w Warszawie w latach 2017–2019. Na ten cel przeznaczono 300 tys. zł.