Jak w praktyce korzystać z informacji przestrzennych? Co zrobić, by w skali całego regionu usprawnić kontakty na płaszczyźnie urząd-przedsiębiorca-obywatel? Jak przygotować mieszkańców do potrzeb i wyzwań przyszłości? Odpowiedzią jest projekt ASI[1].

W czym rzecz?

ASI to partnerskie działanie samorządów służące aktywizacji społeczeństwa informacyjnego w województwie mazowieckim. W jego realizację włączyło się dotychczas 157 gmin i 33 powiaty. Projekt ma istotne znaczenie dla wypracowania regionalnego modelu elektronicznej administracji. Przewidziano w nim wykorzystanie nowych technologii komunikacyjnych (ICT) do świadczenia – przez jednostki samorządowe z Mazowsza – elektronicznych usług publicznych na kolejnych poziomach dojrzałości:

• trzecim – obejmuje dwustronną interakcję, czyli dostępność formularzy online, możliwość zainicjowania sprawy drogą elektroniczną poprzez interaktywne wypełnienie i przesłanie dokumentów elektronicznych do jednostki administracji publicznej,

• czwartym – transakcyjnym – wiąże się z możliwością dokonania wszystkich czynności niezbędnych do załatwiania danej sprawy urzędowej całkowicie drogą elektroniczną, tzn. pełna elektroniczna obsługa sprawy, uzyskanie odpowiedzi z urzędu drogą elektroniczną uwzględniające wydanie decyzji oraz możliwość płatności za usługę online.

Elektroniczne usługi (będące rezultatem projektu) i systemy teleinformatyczne realizowane będą w oparciu o metody zorientowane na użytkownika. Dodatkowo, przedsięwzięcie obejmuje opracowanie i udostępnienie usług[2] danych przestrzennych i metadanych[3] oraz towarzyszącą im cyfryzację. Całość ma być zgodna z wytycznymi dotyczącymi: autentyczności, wykorzystywania danych referencyjnych, dostępności, integralności, działań w modelu usługowym, niezaprzeczalności, poufności, ustalonych polityk bezpieczeństwa informacji czy wreszcie współpracy z częścią zasobów ePUAP.

Co chcemy osiągnąć?

ASI ma korzystać z rezultatów innych projektów, m.in.: budowanie społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy poprzez stworzenie zintegrowanych baz wiedzy o Mazowszu, rozwój elektronicznej administracji, Mazowiecki System Informacji Przestrzennej Gmin i Powiatów współdziałających w ramach województwa, GEOPORTAL 2, budowa elektronicznej platformy usług administracji publicznej e-PUAP.

Założeniem strategicznym projektu ASI jest budowanie konkurencyjnej, innowacyjnej gospodarki regionu. Zrównoważony rozwój ma zwiększać spójność społeczną i terytorialną przy wykorzystaniu mazowieckiego rynku pracy. Jakie to ma znaczenie w naszym codziennym funkcjonowaniu? Przede wszystkim – więcej spraw załatwimy drogą elektroniczną. Zwiększy się efektywność usług świadczonych przez administrację, która zredukuje koszty funkcjonowania. To także forma racjonalnego gospodarowania funduszami publicznymi. Istotne jest zapewnienie swobody gospodarczej i równego dostępu do rynku informatycznego w obszarze usług i dostaw podczas udzielania zamówień publicznych czy efektywną realizację drogą elektroniczną ponadgranicznych usług administracyjnych. Bezpośrednimi założeniami projektu są natomiast:

• uruchomienie elektronicznych usług na poziomie trzecim i czwartym oraz usług, o których mowa w ustawie z 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. z 2010 r. Nr 76, poz. 489 z późn. zm.),

• opracowanie i wdrożenie nowych rozwiązań informatycznych z obszaru elektronicznej administracji oraz geoinformacji, a także cyfryzacja baz danych, niezbędna do osiągnięcia elektronicznej realizacji usług na czwartym poziomie dojrzałości (w tym przez urządzenia mobilne) skierowanych do obywateli i przedsiębiorców oraz stworzenia warunków dla ich niezakłóconego, zharmonizowanego działania,

• podniesienie sprawności świadczenia przez urzędy usług elektronicznych.

Efekty

Spodziewamy się, że bezpośrednim i natychmiastowym rezultatem projektu będzie uzupełnienie portalu Wrota Mazowsza o nowe e-usługi, umożliwiające kontakt online z jednostką. Powstaną systemy dziedzinowe towarzyszące elektronicznym usługom, wypełniające mechanizmy interoperacyjności. Zaopatrzymy się w odpowiedni sprzęt i oprogramowanie. Za ich pośrednictwem uruchomimy usługi dostępnych cyfrowo danych przestrzennych, o których mowa w ustawie o infrastrukturze informacji przestrzennej.

Prace w sześciu krokach

Krok 1

W pierwszej kolejności utworzymy i wdrożymy usługi[4] o trzecim poziomie dojrzałości. Stworzymy jednocześnie system teleinformatyczny do zasilania baz danych Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej (MSIP) oraz system map topograficznych. Utworzymy i opublikujemy na portalu www.wrotamazowsza.pl określone ustawą usługi dotyczące:

• wyszukiwania zbiorów i usług danych przestrzennych na podstawie zawartości metadanych, umożliwiające wyświetlanie zawartości metadanych,

• przeglądania – wyświetlanie, nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie, nakładanie na siebie zobrazowanych zbiorów oraz wyświetlanie objaśnień symboli kartograficznych i zawartości metadanych,

• pobierania kopii zbiorów, a gdy jest to możliwe bezpośredniego dostępu do zbiorów,

• przekształcania, by uzyskać interoperacyjność zbiorów i usług danych przestrzennych,

• uruchamiania usług danych przestrzennych.

Dostęp do tych usług będzie powszechny i nieodpłatny (gdy brak jest ograniczeń ustawowych). W ramach pierwszego zadania stworzymy również system teleinformatyczny do zasilania baz danych Mazowieckiego Systemu Informacji Przestrzennej, który integruje dane przestrzenne na terenie województwa.

Co na tym etapie udostępnimy? Zbiory 33 mazowieckich powiatów, a konkretnie bazy danych: obiektów topograficznych (BDOT500), ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej sieci uzbrojenia terenu oraz bazy wchodzące w skład MSIP utworzone na poziomie regionalnym w ramach zadania czwartego i piątego. Zbudujemy teleinformatyczny system projektowania map topograficznych (w skali 1:10 000) tworzonych na podstawie danych zawartych w: bazie danych obiektów topograficznych (BDOT10k), numerycznym modelu rzeźby terenu oraz Państwowym Rejestrze Nazw. Dokonamy przeglądu wszystkich przetwarzanych przez usługę danych i wskażemy te, które są informacją publiczną lub nie są nią, a mogą być, jeśli pozyskane będą z innej usługi. Udostępnimy też dane za pomocą usług sieciowych, umożliwiających zautomatyzowany, maszynowy odczyt. W tych systemach zastosujemy otwarte standardy danych.

Krok 2

To etap tworzenia i udostępniania nowych e-usług w jednostkach samorządu terytorialnego (jst) na Mazowszu. Wiąże się to z rozbudową systemu e-Urząd o nowe funkcjonalności, wdrożeniem aplikacji zastępujących dotychczasowe rozwiązania, integracją z innymi systemami, budową nowych i rozwojem utworzonych systemów dziedzinowych.

Prace obejmą co najmniej 16 usług na czwartym oraz 34 – na trzecim poziomie dojrzałości. Usługi zidentyfikowaliśmy na podstawie badania przeprowadzonego wśród mieszkańców regionu i działających tu przedsiębiorców oraz jst biorących udział w projekcie. Poprzedzimy je modernizacją wdrożonych już systemów:

• elektronicznego zarządzania dokumentami,

• do obsługi ewidencji nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność jst,

• do obsługi zamówień publicznych,

• do obsługi prac rady powiatu/gminy,

• ewidencji zabytków,

• do obsługi ewidencji zezwoleń na sprzedaż alkoholu,

• ewidencji zezwoleń na lokalizację w pasie drogowym i na zajęcie pasa drogowego,

• do gospodarowania odpadami komunalnymi,

• aplikacja do zarządzania rejestrem planów zagospodarowania przestrzennego.

Planujemy też utworzenie pięciu nowych systemów dziedzinowych towarzyszących usługom oraz służącym ich integracji z innymi systemami teleinformatycznymi (dla zapewnienia zasady optymalnego wykorzystania istniejących źródeł danych). Zastosujemy w nich otwarte standardy danych.

Krok 3

To czas budowania zaplecza informatycznego dla e-usług oraz systemów informatycznych utworzonych w poszczególnych jst. Ponieważ stan infrastruktury sieciowej na terenie województwa mazowieckiego określany jest jako niezadowalający, będzie to dobry moment na zakup sprzętu komputerowego oraz oprogramowania systemowego.

Krok 4

Kolejny etap obejmuje cyfryzację danych przestrzennych MSIP, które pełnią kluczową rolę w procesie budowania gospodarki opartej na wiedzy. Cyfryzacji podlegać będą zbiory danych MSIP, które dotychczas nie przeszły tego procesu. Wszystkie dane udostępnimy w otwartym standardzie za pomocą usług utworzonych w ramach zadania nr 1.

Krok 5

Poszerzymy cyfryzację o dane Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego oraz utworzymy usługi zaplanowane w ramach zadania pierwszego dla 33 powiatów. Planujemy też modernizację i cyfryzację zbiorów danych:

• ewidencji gruntów i budynków,

• bazy danych obiektów topograficznych BDOT 500,

• bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT).

Krok 6

Powstanie centrum kompetencyjne. Będzie to moment na objęcie partnerów projektu wsparciem technicznym i merytorycznym dotyczącym realizacji usług elektronicznej administracji i geoinformacji. Zamierzamy też monitorować usługi pod kątem dostępności i użyteczności graficznej interfejsów, ciągłości działania i powszechności wykorzystania.