Powinniśmy robić wszystko, aby propagować dawstwo narządów.

Dr n. med. Aleksandra Woderska, regionalny koordynator pobierania i przeszczepiania narządów Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji POLTRANSPLANT, z Kliniki Transplantologii i Chirurgii Ogólnej Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy

Żywy dawca to „osoba, od której pobierane są komórki, tkanki lub narząd”. Każdy, kto deklaruje chęć oddania nerki powinien zgłosić taką wolę^[1] lekarzowi opiekującemu się chorym w stacji dializ lub nefrologowi z poradni, w której pacjent jest leczony. Lekarz wstępnie ocenia stan zdrowia potencjalnego dawcy. Kolejnym krokiem jest umówienie spotkania pary dawca-biorca z zespołem transplantacyjnym na dalszą kwalifikację. Pary dawca-biorca mogą zgłaszać się także bezpośrednio do ośrodka transplantacyjnego. Potencjalny dawca zostaje poddany bardzo dokładnym badaniom i konsultacjom specjalistycznym, by do minimum ograniczyć ryzyko pogorszenia stanu zdrowia dawcy w okresie okołooperacyjnym i odległym po pobraniu nerki. Oczywiście decyzję o oddaniu nerki, jak każdą inną kwestię budzącą wiele emocji, należy dobrze przemyśleć i przedyskutować z bliskimi. W niektórych przypadkach wymagane jest wdrożenie procedury formalno-prawnej. Warto dodać, że w ośrodku transplantacyjnym para dawca-biorca trafia pod fachową opiekę zespołu specjalistów, m.in. internisty, nefrologa, chirurga, psychologa i koordynatora transplantacyjnego, który prowadzi przez kolejne etapy postępowania kwalifikacyjnego.

Janusz Sobolewski, Zastępca Dyrektora Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM, Koordynator Zespołu ds. wdrożenia Programu pn. „Partnerstwo dla Transplantacji w województwie mazowieckim” realizowanego w ramach „Programu rozwoju donacji i przeszczepiania narządów”

Nasza kampania „Miej serce dla wszystkich” to m.in. debaty z udziałem specjalistów zajmujących się transplantologią. Wydrukowaliśmy też 100 tys. kart z deklaracją woli potencjalnego dawcy, które jako dodatek do „Życia Warszawy” były rozdawane na imprezach plenerowych. W 2010 r. podpisaliśmy „List Intencyjny dotyczący Partnerstwa dla Transplantacji w Województwie Mazowieckim”^[2], w którym zobowiązaliśmy się do wskazania koordynatora oraz powołania zespołu. Promujemy pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek i narządów. W placówkach leczniczych, których właścicielem jest Samorząd Województwa Mazowieckiego, powołani koordynatorzy szpitalni promują przeszczepianie narządów pobieranych od osób zmarłych oraz doskonalą wiedzę z transplantologii. To też zobowiązanie do współpracy z innymi podmiotami, którym zależy na rozwoju transplantologii w Polsce, a w szczególności z sygnatariuszami listu intencyjnego. Marszałek Adam Struzik podpisał porozumienie o szerzeniu idei transplantologii ze Szpitalem Klinicznym Dzieciątka Jezus w Warszawie, Stowarzyszeniem Polskiej Unii Medycyny Transplantacyjnej i Fundacją Centrum Rozwoju Medycyny. Natomiast w styczniu br. współorganizowaliśmy konferencję o psychospołecznych aspektach donacji i transplantacji.

Przeprowadziliśmy też kampanię promocyjną wśród młodzieży. Jubileuszową XV Olimpiadę Szkół Promocji Zdrowia zorganizowaliśmy pod hasłem „Podziel się życiem”. Zadaniem uczestników było opracowanie spotu filmowego o transplantacji.

Jurek (dawca):

Dla mnie przełomowym momentem był pobyt w szpitalu na badaniach kwalifikujących mnie jako dawcę. Leżąc wtedy pięć dni na jednym oddziale zarówno z osobami po przeszczepie, jak i pacjentami oczekującymi na dawcę nerki, poznałem ich historie. W oczach ludzi, którzy otrzymali nerki, widziałem prawdziwą radość. Marzyli, że nie będą już ograniczeni ciągłymi dializoterapiami i wrócą do normalnego życia. Z drugiej strony widziałem, jak długi potrafi być okres, oczekiwania (nawet około roku lub dłużej). Szczególnie ciężkie było stałe odkładanie w czasie swoich planów i marzeń. Myślę, że wtedy właśnie dotarło do mnie, że powinniśmy robić wszystko, aby propagować dawstwo narządów zarówno od osób zmarłych, jak i żywych. Zwiększanie świadomości społecznej to szansa na skrócenie czasu oczekiwania na narząd.

Konrad (biorca):

Od urodzenia miałem problemy z nerkami, więc byłem już dość oswojony z chorobą i może dlatego było mi łatwiej o tym mówić na blogu. Na własnej skórze doświadczyłem, co to znaczy, kiedy nasze dalsze życie nie zależy już od nas, lecz od dobrej woli drugiej osoby. Jestem wdzięczny mojemu tacie za to, że oddał mi nerkę. To właśnie te przeżycia sprawiają, że zawsze będę popierał i propagował przeszczepianie narządów.

Małgorzata Kotarska-Lemańska, Dyrektor Zarządzający Fundacji Centrum Rozwoju Medycyny

Fundacja uczestniczy w Narodowym Programie Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej. Realizuje program edukacyjno-promocyjno-informacyjny skierowany do pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, ich rodzin i personelu stacji dializ. Od 2011 r. współpracujemy z wybitnymi specjalistami z całej Polski z dziedziny transplantologii, nefrologii, chirurgii, psychologii i wielu innych. W 2017 r. planujemy dalszą działalność edukacyjną oraz organizowanie kampanii społecznych, informujących o potrzebach i wynikach przeszczepiania narządów od dawców żywych, które pomogą przekonać społeczeństwo o skuteczności tej metody leczenia. Wierzymy, że pomoże w tym podpisane porozumienie z Samorządem Województwa Mazowieckiego, Stowarzyszeniem Polskiej Unii Medycyny Transplantacyjnej oraz Szpitalem Klinicznym Dzieciątka Jezus.

Iwona Maj, Project Manager Fundacji Centrum Rozwoju Medycyny ds. Narodowego Programu Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej

Poziom edukacji w Polsce jest niewystarczający. Powinno się ją zaczynać już wśród najmłodszych. Dlatego promowaliśmy medialnie ideę programu. We współpracy m.in. z kierownikami klinik i za pośrednictwem koordynatorów regionalnych z ośrodków przeszczepiających nerki w Polsce oraz koordynatorów lokalnych organizujemy szkolenia personelu stacji dializ i poradni nefrologicznych, jak również otwarte spotkania informacyjne dla pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek i członków ich najbliższej rodziny. Przygotowaliśmy też nowe materiały informacyjno-edukacyjne na temat przeszczepów krzyżowych i łańcuchowych oraz schematy postępowania z pacjentem pod kątem kwalifikacji do przeszczepu. Materiały rozesłaliśmy do ośrodków w całym kraju oraz udostępniliśmy je na stronie internetowej www.zywydawcanerki.pl.

Przez ostatnie 2 lata trwała kampania pod hasłem „Ten przeszczep musi się udać”, nakręciliśmy też spot „Twoja prawa nerka”, w którego realizację zaangażowały się osoby publiczne Nagraliśmy wykłady (dostępne online), podczas których specjaliści opowiadają o procesie pobrania i przeszczepienia nerki od dawcy żywego. Uruchomiliśmy też blog pt. „To przeszczepienie musi się udać”. Jest to historia niezwykłej rodziny: Dagmary i Jerzego (dawcy) oraz ich syna Konrada (biorcy). Blog^[3] (prowadzony przez 12 miesięcy) jest szczegółową relacją walki Konrada z chorobą. Opracowaliśmy też kwestionariusze dla dawcy i biorcy.