W tym roku ruszają pierwsze konkursy dotyczące Regionalnych Inwestycji Terytorialne (RIT). Już w czerwcu samorządy będą mogły ubiegać się o dofinansowanie do dróg. Następne nabory w drugiej połowie roku. Dziś po raz kolejny przedstawiciele gmin i powiatów tworzących RIT-y w swoim subregionie spotkali się w urzędzie marszałkowskim z marszałkiem województwa Adamem Struzikiem oraz ekspertami z urzędu marszałkowskiego. Była to okazja do zapoznania się ze szczegółami konkursów i wytycznymi Komisji Europejskiej.

– Przystępujemy do decydującej fazy realizacji Regionalnych Inwestycji Terytorialnych. Chodzi o to, aby pięć najważniejszych po Warszawie miast też było moderatorami i organizatorami realizacji szeregu projektów z partnerami – głównie oczywiście samorządowymi – w postaci gmin i powiatów wokół tych ośrodków regionalnych i subregionalnych. Chcemy, aby te zintegrowane projekty rzeczywiście eliminowały problemy, które tam się pojawiają, np. problemy komunikacyjne. W ten sposób umożliwiamy tym pięciu ważnym ośrodkom pozawarszawskim realizację analogicznego programu, jaki ma Warszawa w postaci Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych – mówił marszałek Adam Struzik.

Nowością w obecnym RPO WM 2014-2020 jest wprowadzony przez Komisję Europejską ZIT, czyli mechanizm Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, który stworzony został dla Warszawy i obszaru funkcjonalnego wokół stolicy. Zarząd województwa podjął decyzję, by podobny mechanizm wprowadzić w innych częściach województwa. Stworzone zostały więc Regionalne Inwestycje Terytorialne, które miały stać się dla samorządów lokalnych inspiracją do wspólnego planowania najważniejszych inwestycji.

– Dzisiejsze spotkanie miało służyć wyjaśnieniu ewentualnych wątpliwości, które powstały w subregionach, a dotyczących wdrażania RIT – podsumował spotkanie Marcin Wajda, dyrektor departamentu rozwoju regionalnego i funduszy europejskich w urzędzie marszałkowskim. – Chodzi o to, żeby przygotować jak najlepsze dokumenty wdrożeniowe i wystartować z jak najlepszymi projektami, które będą mogły być finansowane z konkursów, a te ruszają już w czerwcu. Do końca roku planowany jest szereg konkursów – m.in. na drogi, na niską emisję, na termomodernizację. Z tych pieniędzy będą mogły skorzystać jednostki samorządu terytorialnego i nie tylko – działające w ramach Regionalnych Inwestycji Terytorialnych.

W każdym subregionie liderem jest główne miasto – Ciechanów, Ostrołęka, Płock, Radom i Siedlce. Ma być ono koordynatorem powstającego dla każdego RIT-u planu inwestycyjnego. W planach zawarte są grupy projektów, ale trzeba pamiętać, że do planów muszą być jeszcze dołączone odpowiednie uchwały rad gmin. Zawarte w planach działania będą realizowane przez samorządy lub partnerstwa – zawiązane w dowolnej formie. Przy czym partnerstwa powinny tworzyć się w odpowiedzi na wspólne wyzwania oraz potrzebę wypracowania wspólnej wizji rozwoju. Projekty zgłoszone w ramach RIT mają mieć zintegrowany charakter, to znaczy, że będą to grupy (tzw. wiązki) projektów, które wspólnie rozwiążą jakiś problem i jednocześnie wesprą rozwój subregionu.

– Do 22 kwietnia jest możliwość aktualizacji planów RIT-ów. Jeżeli zajdzie taka potrzeba i projekty, które mogą być sfinansowane, zostaną zidentyfikowane w poszczególnych subregionach, to oczywiście liderzy mają możliwość zgłoszenia zarządowi województwa zaktualizowanego planu RIT-u – dodał dyrektor Wajda.

Nie wszystkie inwestycje muszą być realizowane z udziałem środków unijnych. Chodzi jednak o wypracowanie spójnej koncepcji, która przyniesie korzyści całemu subregionowi. Aby uzyskać dofinansowanie, projekty będą startować w konkursach ogłaszanych specjalnie dla RIT (objętych tzw. OSI problemowymi, czyli obszarami strategicznej interwencji). Startowanie w tych konkursach nie zamyka drogi do ubiegania się o środki unijne w ramach innych naborów – otwartych dla wszystkich.

Podczas spotkania pojawiały się pytania o możliwość dofinansowania do projektów dotyczących dróg lokalnych. Na początku roku ministerstwo przysłało opinię w tej sprawie, która narzuca pewne ograniczenia.

– Cały czas prowadziliśmy korespondencję z Ministerstwem Rozwoju i z Komisją Europejską, bo szereg zapisów Umowy Partnerstwa między Rzeczpospolitą Polską a KE wymagał interpretacji – zwłaszcza jeśli chodzi o trudny temat drogowy. Większość partnerów oczekiwała, że będzie można realizować w ramach RIT-ów wszystkie kategorie dróg. Niestety, tak nie jest. Można uwzględniać tylko drogi, które łączą się z europejską siecią transportową, czyli tymi głównymi szlakami – z drogami ekspresowymi i autostradami. Natomiast w przypadku sieci kolejowej mówimy o takich stacjach kolejowych i ich okolicach, które są przy głównych szlakach europejskich – wyjaśniał marszałek Struzik.

Projekty wybierane w konkursie ogłaszanym dla RIT, tak jak pozostałe projekty konkursowe, w celu otrzymania wsparcia będą musiały otrzymać pozytywną ocenę zgodnie z kryteriami przyjętymi przez Komitet Monitorujący.