W jaki sposób, poprzez reformę istniejących narzędzi dostępnych w ramach polityki spójności, wpływać na poprawę warunków życia obywateli Unii Europejskiej na tle globalizacji, zmian technologicznych, narastających nierówności, spowolnionego wzrostu gospodarczego, a także problemu migracyjnego? O tym dyskutowano podczas 7. Forum Kohezyjnego „Mój region, moja Europa, nasza przyszłość”.

Wydarzenie odbywa się co 3 lata. Skupia ponad 700 przedstawicieli wysokiego szczebla z instytucji europejskich, rządów centralnych i regionów, a także organizacji pozarządowych i przedstawicieli świata nauki. Zainteresowane strony rozmawiają nad miejscem polityki spójności w przyszłym budżecie Unii Europejskiej. Mazowsze w Brukseli reprezentował marszałek Adam Struzik.

Budżet UE

Po roku 2020 ulegnie zmniejszeniu. Jednym z głównych czynników wpływających na taki stan rzeczy jest perspektywa wyjścia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej. Wielka Brytania jest trzecim po Niemczech i Francji największym płatnikiem netto. Jej wyjście ze struktur europejskich będzie skutkowało zmniejszeniem budżetu unijnego o około 11 mld euro rocznie. Przy okrojonych środkach Unia będzie musiała stawić czoła nowym wyzwaniom, zwiększając wydatki w przyszłym budżecie na ochronę granic i kwestie bezpieczeństwa spowodowaną falą uchodźców i imigrantów zalewających Europę.

Przyszła luka budżetowa szacowana jest na około 20 mld EUR rocznie. Wywołało to dyskusję wśród gości forum. Zastanawiano się czy ciąć wydatki, a jeśli tak, to gdzie? Rozmawiano także nad kwestią zwiększenia składki do unijnego budżetu, a także szukano dodatkowych źródeł przychodów. Pojawił się też problem uzależnienia wsparcia unijnego, poprzez fundusze europejskie, od przestrzegania uniwersalnych wartości takich jak prawa człowieka, zasady solidarności i pomocniczości. Większość mówców (w tym szef Europejskiej Partii Ludowej w Komitecie Regionów Michael Schneider) opowiedziała się przeciw takim „sankcjom”, uzasadniając, że to oznaczałoby karanie obywateli i wspólnot regionalnych za błędy poszczególnych rządów.

Polityka spójności – jaka będzie?

Silna i skuteczna jest warunkiem przezwyciężenia kryzysów, pomaga wielu regionom w rozwoju. Środki kierowane są m.in. na tworzenie miejsc pracy, pobudzanie innowacji i wzrostu, a w mniej rozwiniętych rejonach UE – na poprawę infrastruktury.

Przedstawiciele krajów, które występują jako płatnicy netto, m.in.: Niemcy, Włochy, Francja mówili o polityce spójności jako wizytówce Unii Europejskiej, kluczowym instrumencie odpowiadającym na problemy nierówności międzyregionalnych. Przekonywali, że kraje płacące więcej do unijnego budżetu niż otrzymujące z niego są także beneficjentami polityki spójności. Przeprowadzone badania jakościowe i ilościowe w Niemczech pokazały, że każde 1 euro wpłacone na politykę spójności do unijnego budżetu przekłada się na 70 euro centów zysku dla gospodarki niemieckiej (we Francji jest to odpowiednio 80 euro centów). Stąd wniosek, że polityka spójności jest instrumentem o charakterze innowacyjno-rozwojowym, służącym wszystkim krajom Wspólnoty Europejskiej. Większość zabierających głos opowiedziała się za utrzymaniem poziomu finansowania polityki spójności po roku 2020.