Awaryjne hamowanie, slalom między nietypowymi przeszkodami czy jazda po śliskich nawierzchniach – dla każdego kierowcy to duże wyzwanie. Warto podszkolić swoje umiejętności. Taką szansę zyskali mazowieccy seniorzy.

Jeden z letnich dni. Na torze szkoleniowym w Modlinie grupa seniorów z Radomia pod czujnym okiem doświadczonych instruktorów z profesjonalnego Ośrodka Doskonalenia Techniki Jazdy – jednego z najnowocześniejszych w Polsce – zaczyna szkolenie z bezpiecznej jazdy. Przed kierowcami spore wyzwanie. W ramach sześciogodzinnego planu zajęć trenują na płytach poślizgowych, mierzą się z awaryjnym hamowaniem na różnych nawierzchniach, pokonują slalom między nietypowymi przeszkodami, m.in. w formie fontann wodnych, jeżdżą po okręgu poślizgowym. Szkoleniowcy sprawdzają refleks seniorów, manewrowanie pojazdem, zachowanie np. po wpadnięciu w wodę przy wyskakujących nagle przeszkodach, ale też prawidłowe wykorzystanie systemów bezpieczeństwa (ABS, ESP itp.) oraz właściwą pozycję ciała na siedzeniu kierowcy. Emocji nie brakuje. Jest trochę stresu, ale i wielka motywacja, by wyjść ze szkolenia bogatszym o wiedzę i nowe doświadczenia.

Takie specjalistyczne zajęcia w ramach pilotażowego programu zaoferował seniorom samorząd Mazowsza.

– Ideą programu jest przede wszystkim poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Chcemy, aby kierowcy powyżej 55. r.ż., uczestniczący w szkoleniach, doskonalili swoją wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne, co pozytywnie wpłynie na poprawę ich zachowania za kierownicą i bezpieczeństwo na drodze – zaznacza zastępca dyrektora WORD w Radomiu Zbigniew Mazurkiewicz.

Senior za kierownicą – czy jest się czego bać?

Jazda samochodem na ruchliwych trasach albo podczas zmiennych warunków atmosferycznych to wyzwanie dla niejednego kierowcy. Żyjemy coraz dłużej i często do późnej starości chcemy być niezależni i samodzielnie prowadzić samochód. Czy wiek i staż za kierownicą to gwarancja bezpiecznej jazdy?

– Staż w prowadzeniu samochodu, zarówno pod względem lat, przejechanych kilometrów, jak i warunków, których doświadczamy, ma wpływ na nasze postrzeganie ruchu drogowego. Nie zawsze jest to wyznacznik bezpiecznego zachowania na drodze. Każdy kierowca może mieć trudniejszy dzień, gorszy czas reakcji albo najzwyczajniej popełnić błąd – niezależnie od wieku i stażu za kierownicą – tłumaczy Adam Knietowski, dyrektor ds. szkoleń Toru Modlin, instruktor Akademii Bezpiecznej Jazdy Renault.

Doświadczenie i liczba przejechanych kilometrów może bardzo pomagać, ale bywa, że buduje niewłaściwe przekonanie kierowcy o własnych umiejętnościach.

– Najczęściej jako potwierdzenie umiejętności kierowania samochodem podawane jest właśnie doświadczenie – to bardzo zgubne, może prowadzić do rutynowych zachowań, przeceniania swoich umiejętności, a przede wszystkim obniżyć poziom czujności – wylicza Adam Knietowski.

Jak wynika z policyjnych statystyk, główne przyczyny wypadków zawinionych przez kierujących pojazdami, to niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, nieudzielenie pierwszeństwa pieszemu lub pojazdowi oraz nieprawidłowe wyprzedzanie.

Kierowcy, nawet z doświadczeniem, powielają często wiele ryzykownych nawyków.

 – Na każdym etapie kierowca w sposób zindywidualizowany potrzebuje właściwej świadomości i chęci dbania o bezpieczeństwo – potrzebuje zatem również właściwego wsparcia i szkoleń – zauważa Adam Knietowski.

Doświadczenie procentuje?

Zachodzące z wiekiem zmiany w naszym organizmie wpływają na spostrzegawczość oraz czas reakcji.

– Nie wystarczą tylko umiejętności prowadzenia pojazdu. Istotne jest, by kierowca rozumiał i prawidłowo interpretował sytuację na drodze, spostrzegał znaki, zdarzenia, przedmioty i osoby –  przypomina Małgorzata Odnoczko, psycholog transportu, pracująca w Departamencie Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM w Warszawie.

Jak mówi, bezpieczny kierowca to taki, który potrafi szybko i adekwatnie reagować na zmieniające się warunki.

– Wraz z wiekiem pojawiają się kłopoty z pamięcią i koncentracją. Do tego mogą dochodzić deficyty w obszarze widzenia i słyszenia. Wiele czynności wymaganych przy kierowaniu pojazdem wykonywanych jest wolniej i czasem mniej dokładnie – zauważa psycholog.

Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo w ruchu drogowym, warto zaznaczyć, że wprawdzie kierowcy seniorzy znajdują się w grupie ryzyka, ale to nie oni są głównymi sprawcami wypadków drogowych. Według danych Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji w Radomiu najwięcej wypadków drogowych w 2018 r. spowodowali kierowcy w wieku 25–39 lat. Kierowcy 60 plus byli na czwartym miejscu. Trzeba zaznaczyć, że właśnie ta grupa wiekowa jest bardzo zróżnicowana. Sześćdziesięciolatka aktywnego zawodowo nie da się porównać z osiemdziesięcio- czy dziewięćdziesięciolatkiem, bo takich, nie tylko na mazowieckich drogach, także spotykamy.

– Procesy starzenia są nieuniknione, ważne jest jednak to, aby kierowca senior miał świadomość zachodzących zmian i uwzględnił je w codziennym działaniu (np. wykluczył jazdę po zmroku) – przekonuje Małgorzata Odnoczko.

Na torze jak w realu

Szkolenia dla seniorów realizowane są w Warszawskim Ośrodku Doskonalenia Techniki Jazdy – Tor Modlin. Program składa się z dwóch części  – teoretycznej i praktycznej.

– W ramach sześciogodzinnego szkolenia mamy zajęcia z psychologiem, podczas których  poruszane są m.in. kwestie wpływu leków, alkoholu czy innych środków psychoaktywnych na właściwą ocenę sytuacji na drodze, szybkość reakcji oraz zagadnienia dotyczące odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje i innych uczestników ruchu drogowego – mówi zastępca dyrektora WORD w Radomiu Zbigniew Mazurkiewicz. – Podczas ćwiczeń na torze kierowcy mają okazję doskonalić swoje umiejętności w jeździe samochodem, manewrowaniu pojazdem i radzeniu sobie w sytuacjach ekstremalnych pod okiem instruktorów techniki jazdy. Mogą również sprawdzić, jak podczas jazdy rozmowa przez telefon lub z pasażerem wpływa na ich koncentrację. Omawiane są także zasady działania nowoczesnych  systemów wspomagających kierowców w samochodach – wylicza.

Możliwość sprawdzenia się w bezpiecznych warunkach z wykorzystaniem nowoczesnej infrastruktury Toru Modlin okazała się dla seniorów niezwykle przydatna.

– Płyty poślizgowe mają oznakowanie poziome, tj. linie wyznaczające pasy ruchu – tak przygotowane moduły odwzorowują realne sytuacje drogowe, co przekłada się na wzmocnienie doświadczeń uczestników. Kurtyny wodne i automatyczne przeszkody w bezpieczny sposób pokazują choćby wpływ prędkości na drogę zatrzymania. Na wyświetlaczach obserwujemy prędkość jazdy na ćwiczeniu oraz najazdu na przeszkodę – to bardzo ciekawe narzędzie, które w doskonały sposób uświadamia, jak minimalna różnica prędkości lub czasu reakcji powoduje znaczący wzrost drogi hamowania – opowiada dyrektor Adam Knietowski.

Zajęcia, oprócz wymiaru edukacyjnego, stały się przyjemnym przeżyciem. Grupa 55 plus była otwarta na nowe wyzwania.

– Konkurencje były bardzo ciekawe, zwłaszcza te praktyczne. Można było przetestować swoją sprawność, także w ekstremalnych sytuacjach. Takie szkolenie powinni przejść wszyscy zdający na prawo jazdy – zapewnia Marian Kuliński, jeden z uczestników programu.

Wtóruje mu Stanisław Wietrzyński, wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji, który również wziął udział w lekcjach.

– Na torze zmierzyliśmy się z rzeczywistością drogową. Zarówno pytania na testach teoretycznych, jak i praktyczna jazda na profesjonalnym torze, z którymi przyszło nam się zmierzyć, ale też wiedza i profesjonalne rady instruktorów spowodowały, że wzrosła moja świadomość jako uczestnika ruchu drogowego. Zauważyłem, że jeżdżę inaczej. Po prostu bezpieczniej – ocenia Stanisław Wietrzyński. Proponuje, by tego typu szkolenie przeszli wszyscy użytkownicy ruchu drogowego, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę za kierownicą.

Zajęcia są wysoko oceniane przez uczestników nie tylko pod względem merytorycznym, ale też organizacyjnym.

Seniorzy wychodzą z nich z bonusem w postaci wiedzy, jak ważne jest unikanie ryzyka drogowego.

– Do takiego efektu edukacji właśnie zmierzamy. Świadomość swoich naturalnych niedoskonałości jest najistotniejsza, aby rozwijać dalej właściwą technikę kierowania oraz strategii jazdy. Jesteśmy bardzo zadowoleni z otwartości seniorów na program szkolenia i chęci wdrożenia zasad bezpiecznego prowadzenia samochodu – przekonuje Adam Knietowski.

Jednak grupą, w której nadal jest notowany ponadprzeciętny udział w wypadkach drogowych są młodzi kierowcy w wieku 18–24 lata. W 2018 r. byli oni sprawcami ponad 5 tys. wypadków[1].

–Trudno przejść obojętnie wobec takich statystyk. Dlatego przymierzamy się do realizacji bliźniaczego projektu skierowanego także do grupy wiekowej 18–24. Wkrótce zostanie przygotowana oferta jednodniowych szkoleń w ośrodku doskonalenia techniki jazdy – podsumowuje zastępca dyrektora WORD w Radomiu Zbigniew Mazurkiewicz.