To najbardziej rozpoznawalne na świecie dzieło sztuki japońskiej:  „Wielka fala w Kanagawie”  Katsushiki Hokusaia. Jedną z pierwszych odbitek tego przepięknego drzeworytu – całkowicie oryginalną i unikatową – obejrzeć można w Spichlerzu, etnograficznym dziale Muzeum Mazowieckiego w Płocku.

Japoński artysta stworzył w latach 1823–1829 cykl barwnych drzeworytów zatytułowany „36 widoków na górę Fudżi”. Prace zyskały tak wielką popularność, że niebawem Hokusai dodał do zbioru kolejnych 10 ilustracji. Częścią tego zbioru jest właśnie „Wielka fala”. Malarstwo Japończyka było natchnieniem również dla innych twórców.

– Stanisław Wyspiański, zainspirowany cyklem Hokusaia, namalował 36 widoków Kopca Kościuszki – mówi Grzegorz Piaskowski, etnograf z Muzeum Mazowieckiego w Płocku.

Jak to jest zrobione?

„W procesie powstawania drzeworytów uczestniczyli malarz, rytownik oraz drukarz. Artysta wykonywał właściwy rysunek czarnym tuszem na bibułce, którą rytownik naklejał zarysowaną stroną na deskę z wiśniowego drewna, a potem wycinał nożem linie rysunku. (…) Potem drukarz robił czarną farbą odbitki próbne, przeznaczone dla malarza w celu zaznaczenia odpowiednich kolorów. Oznaczone próbkami barw odbitki wracały do rytownika, który wykonywał tyle desek, ile kolorów przewidział artysta. Następnie drukarz odbijał czarny kontur oraz elementy barwne na papierze zwilżonym wodą. Papier dociskał specjalnym przyrządem w kształcie dysku (…). Czynność powtarzał wielokrotnie w zależności od zamierzonego nakładu”1.

Arcydzieło tuż za rogiem

Odbitki drzeworytu znajdują się w wielu różnych kolekcjach sztuki na całym świecie, m.in. w Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku, British Museum w Londynie, w domu Claude'a Moneta w Giverny we Francji. Ale to nie jedyny drzeworyt najsłynniejszego artysty japońskiego.

– Katsushika Hokusai, autor cyklu, był niezwykłą postacią, znaną z nietuzinkowych akcji artystycznych o charakterze performance. W swojej ojczyźnie nieformalnie konkurował z innym wybitnym artystą drzeworytu – Utugawą Hiroshige. Tak się składa, że na naszej stałej wystawie, posiadamy dzieła obu wielkich japońskich malarzy – przypomina Grzegorz Piaskowski.

 

1 Anna Klejzerowicz, „Cień gejszy”, Wydawnictwo Replika, 2014.