Województwo mazowieckie, położone na terenie Niżu Środkowopolskiego w Krainie Wielkich Dolin charakteryzuje się zmiennością krajobrazu.

Przede wszystkim tworzą go doliny rzek, zarówno Wisły, Bugu, Narwi i Pilicy, jak i ich dopływów Wkry, Bzury, Wilgi, Jeziorki, Świdra, Skrwy, Omulwi, Płodownicy, Liwca czy Rządzy. Na wartość przyrodniczo-krajobrazową województwa składają się ponadto tereny, w których swój ślad pozostawił lodowiec w postaci różnej wysokości i kształtu wzniesień morenowych (np. w powiecie mińskim) oraz licznych jezior w rejonie Łącka i Gostynina. Podobnie jak większość obszaru Polski, Mazowsze ma klimat umiarkowany – pośredni między kontynentalnym a atlantyckim. Latem temperatury sięgają +20°C, zimą spadają poniżej 0°C.

Mazowsze może poszczycić się kompleksami leśnymi, określanymi mianem puszczy. Są to m.in. Puszcza Kampinoska, będąca parkiem narodowym, Puszcza Kozienicka– dziś Kozienicki Park Krajobrazowy, Puszcza Bolimowska (Bolimowski Park Krajobrazowy) i Jaktorowska. Nazewnictwo puszczańskie pozostało także w odniesieniu do Puszczy Stromeckiej, Kamienieckiej i Łochowskiej – obecnie znajdujących się w granicach tzw. obszarów chronionego krajobrazu, a także Puszcz Pilickiej i Kurpiowskiej (projektowane parki krajobrazowe i obszary Natura 2000) oraz Puszczy Białej (obszar Natura 2000). Wśród puszcz i lasów wyznaczone zostały rezerwaty przyrody, które chronią ekosystemy leśne, ostoje i siedliska przyrodnicze – roślin, zwierząt i grzybów. Najcenniejsze przyrodniczo obszary objęte są różnymi formami ochrony prawnej: od parku narodowego (1), poprzez Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 200 (9), rezerwaty przyrody (174), parki krajobrazowe (9), kończąc na obszarach chronionego krajobrazu (28).