1 stycznia 2010 r. wchodzi w życie ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240). Ustawa wprowadza szereg zmian w zakresie finansowania programów operacyjnych, w tym Programu Kapitał Ludzki (PO KL). W budżecie państwa wyodrębniono budżet środków europejskich (w tym Europejski Fundusz Społeczny) oraz przyjęto zasadę, iż płatności ze środków europejskich będą dokonywane na rzecz beneficjentów przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Powyższe zmiany odnoszą się głównie do poziomu Instytucji Wdrażających (IW) oraz Instytucji Pośredniczących (IP), i tym samym nie wnoszą znaczących zmian na poziomie beneficjentów, jednakże należy zauważyć, iż z początkiem przyszłego roku:
• beneficjenci będą otrzymywali płatności kolejnych transz dofinansowania w dwóch przelewach (przy założeniu, że wartość dofinansowania projektu przekracza 85 proc. wydatków projektu planowanych do poniesienia ze środków publicznych):
o tzw. płatność w części dotyczącej współfinansowania z EFS (85 proc.) przekazywanej przez BGK na podstawie zlecenia płatności wystawionego przez IW/IP,
o dotację celową w części dotyczącej współfinansowania krajowego (do 15 proc.) przekazywanej przez IW/IP (lub BGK w przypadku otwarcia przez IW/IP2 rachunku w BGK do obsługi współfinansowania);
• środki, które beneficjenci otrzymali jako współfinansowanie z EFS nie podlegają zwrotowi z końcem roku budżetowego i będą mogły być wydatkowane w roku kolejnym, co powinno zwiększyć płynność finansową projektów PO KL;
• do środków przekazanych beneficjentom na współfinansowanie krajowe w formie dotacji celowej będą miały zastosowanie zasady rozliczania właściwe dla dotacji z budżetu państwa, co oznacza, że środki te będą podlegały zwrotowi do 31 grudnia, o ile nie zostaną zgłoszone do wykazu środków niewygasających;
• w przypadku niezłożenia przez beneficjenta wniosku o płatność na kwotę stanowiącą co najmniej 70 proc. łącznej kwoty przekazanych wcześniej transz dofinansowania lub w terminie wynikającym z harmonogramu płatności, od środków pozostałych do rozliczenia, przekazanych w ramach zaliczki, nalicza się odsetki jak dla zaległości podatkowych, liczone od dnia przekazania środków do dnia złożenia wniosku o płatność; w celu zatem uniknięcia naliczania przedmiotowych odsetek beneficjent powinien ustalić harmonogram płatności na realnym poziomie zgodnie z planowanymi działaniami w projekcie;
• beneficjenci będący jednostkami sektora finansów publicznych zobowiązani są ująć każdy wydatek kwalifikowalny we wniosku o płatność w terminie do 3 miesięcy od dnia jego poniesienia.

Ponadto, w celu zapewnienia jednolitości postanowień zawartej z beneficjentem umowy o dofinansowanie projektu z przepisami nowej ustawy o finansach publicznych konieczne jest aneksowanie dotychczas zawartych umów. Aneksy będą sukcesywnie przekazywane do podpisu wszystkim beneficjentom w I kwartale 2010 r. Należy przy tym zaznaczyć, iż brak podpisanych do końca 2009 r. aneksów nie wstrzymuje finansowania projektów.

W celu rozpowszechnienia wiedzy w zakresie skutków wdrożenia ustawy, Instytucja Zarządzająca PO KL przeprowadziła w grudniu 2009 r. szkolenie dla Regionalnych Ośrodków EFS (ROEFS) poświęcone temu zagadnieniu, w tym zmianach w realizacji projektów. W związku z powyższym, w celu uzyskania informacji nt. nowej ustawy oraz w przypadku wątpliwości związanych z jej stosowaniem beneficjenci mogą zwracać się z prośbą o wyjaśnienia do właściwego ROEFS.

Jednocześnie, z uwagi na brak możliwości ujęcia środków przekazanych beneficjentom PO KL w wykazie środków niewygasających konieczne jest zwrócenie przez beneficjentów z końcem roku środków jakie nie zostaną przez nich wydatkowane do 31 grudnia 2009 r. W zależności od postanowień umowy o dofinansowanie projektu zawartej z danym beneficjentem zwrot powinien nastąpić do 31 grudnia 2009 r. lub 15 stycznia 2010 r.

Powyższe nie oznacza jednak, iż środki zwrócone przez beneficjentów pomniejszają dofinansowanie w ramach projektu. Środki te powinny bowiem zostać ponownie przekazane beneficjentom z początkiem przyszłego roku na zasadach wynikających z nowej ustawy o finansach publicznych, tj. jako płatność z BGK (w części dotyczącej współfinansowania z EFS) oraz w formie dotacji celowej (w części dotyczącej współfinansowania krajowego), przy czym przelew środków do beneficjenta nie jest traktowany jako wypłata kolejnej transzy dofinansowania.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż podstawą do wypłaty środków zwróconych z końcem roku jest wniosek o płatność, na podstawie którego dokonano wypłaty ostatniej transzy w roku 2009. Tym samym, beneficjent nie jest zobligowany do złożenia dodatkowego wniosku o płatność, w celu otrzymania ww. środków. Ponadto beneficjent, oprócz środków zwróconych z końcem roku, powinien również otrzymać pozostałą część transzy, którą powinien był otrzymać zgodnie z harmonogramem płatności, lecz z uwagi na deklarację beneficjenta co do braku możliwości jej wydatkowania do końca 2009 roku nie została mu wypłacona.

W szczególności dotyczy to transzy, która wg harmonogramu płatności obejmowała rok 2009 i 2010. Instytucja Zarządzająca PO KL ma nadzieję, iż przedstawione powyżej informacje pomogą beneficjentom w sprawnej realizacji projektów PO KL już z początkiem 2010 r. oraz przyczynią się do uniknięcia ewentualnych trudności mogących powstać na tle stosowania przepisów nowej ustawy o finansach publicznych.