Kalendarz

Węgierskie pomniki pamięci (fejfa hungaricum)

2014.10.14 11:25 , aktualizacja: 2014.10.14 11:28

Autor: Ewa Szczepanowska, Muzeum Wsi Radomskiej, Wprowadzenie: Urszula Sabak-Gąska

17 października, godz. 14.00 otwarcie wystawy

(ekspozycja w Domu Ludowym prezentowana będzie do końca roku)

Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

www.muzeum-radom.pl

 

Na wystawie w Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu prezentowane są współczesne przykłady pomników pamięci oraz fotografie zabytkowych i historycznych nagrobków słupowych.

 

Charakterystyczne dla węgierskich cmentarzy protestanckich drewniane nagrobki słupowe, zwane fejfa, są jednymi z najbardziej interesujących przykładów sztuki ludowej. Nawiązują do prastarej tradycji, ale zwyczaj ich stawiania upowszechnił się w XVII wieku, wraz z szerzeniem się Reformacji.

 

Nazwa fejfa wywodzi się z połączenia węgierskich słów głowa i drzewo, z kolei w XIX wieku w okresie romantyzmu powstała nazwa „kopjafa” – drzewce kopii, która nawiązywała do średniowiecznej tradycji rycerskiej. Od tego czasu nazwa „kopjafa” przyjęła się jako ogólne określenie dla drewnianych nagrobków słupowych, stąd wywodzi się znane w Polsce określenie „kopijniki”.

 

Układ elementów zdobniczych na słupach był zakodowanym przekazem pozwalającym odczytać imię, wiek, stan cywilny, a nawet przyczynę śmierci zmarłego. Dla każdego członka miejscowej wspólnoty symbolika rzeźbionych nagrobków słupowych była czytelna, a ich kształt i zdobienia mówiły wszystko o zmarłym. Znaczenie ornamentów i kolorystyka kopijników wyglądały różnie nie tylko w poszczególnych regionach, ale i wsiach.

 

Tradycja stawiania nagrobków słupowych prawie zanikła w czasach komunistycznych, jednak po 1989 roku odrodziła się i od tego czasu współcześnie stawiane kopijniki pełnią rolę pomników pamięci.

 

Wystawa  „Węgierskie Pomniki Pamięci” została przygotowana przez:

  • Węgierski Instytut Kultury w Warszawie
  • Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
  • Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim
  • Muzeum Mazowieckie w Płocku
  • Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
  • Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

przy współpracy:

  • Liceum Plastycznego im. Artura Grottgera w Supraślu
  • Muzeum Zamojskiego w Zamościu
  • Muzeum Okręgowego w Tarnowie
  • Muzeum w Jarosławiu

Wystawa jest objęta patronatem honorowym przez dr Ivána Gyurcsíka, Ambasadora Węgier w Polsce. Autorem scenariusza jest Marek Zalewski z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie (jest on także współautorem oprawy plastycznej) oraz Ákos Engelmayer, Gáspár Keresztes, János Tischler – z Węgierskiego Instytutu Kultury.

 

Kopie drewnianych słupów nagrobnych wykonali uczniowie Liceum Plastycznego w Supraślu, natomiast stelaż wystawy został wykonany w Muzeum Wsi Radomskiej.

Liczba wyświetleń: 148

powrót