17 października, godz. 14.00 otwarcie wystawy

(ekspozycja w Domu Ludowym prezentowana będzie do końca roku)

Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

www.muzeum-radom.pl

Na wystawie w Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu prezentowane są współczesne przykłady pomników pamięci oraz fotografie zabytkowych i historycznych nagrobków słupowych.

Charakterystyczne dla węgierskich cmentarzy protestanckich drewniane nagrobki słupowe, zwane fejfa, są jednymi z najbardziej interesujących przykładów sztuki ludowej. Nawiązują do prastarej tradycji, ale zwyczaj ich stawiania upowszechnił się w XVII wieku, wraz z szerzeniem się Reformacji.

Nazwa fejfa wywodzi się z połączenia węgierskich słów głowa i drzewo, z kolei w XIX wieku w okresie romantyzmu powstała nazwa „kopjafa” – drzewce kopii, która nawiązywała do średniowiecznej tradycji rycerskiej. Od tego czasu nazwa „kopjafa” przyjęła się jako ogólne określenie dla drewnianych nagrobków słupowych, stąd wywodzi się znane w Polsce określenie „kopijniki”.

Układ elementów zdobniczych na słupach był zakodowanym przekazem pozwalającym odczytać imię, wiek, stan cywilny, a nawet przyczynę śmierci zmarłego. Dla każdego członka miejscowej wspólnoty symbolika rzeźbionych nagrobków słupowych była czytelna, a ich kształt i zdobienia mówiły wszystko o zmarłym. Znaczenie ornamentów i kolorystyka kopijników wyglądały różnie nie tylko w poszczególnych regionach, ale i wsiach.

Tradycja stawiania nagrobków słupowych prawie zanikła w czasach komunistycznych, jednak po 1989 roku odrodziła się i od tego czasu współcześnie stawiane kopijniki pełnią rolę pomników pamięci.

Wystawa  „Węgierskie Pomniki Pamięci” została przygotowana przez:

• Węgierski Instytut Kultury w Warszawie
• Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce
• Muzeum Ziemi Mińskiej w Mińsku Mazowieckim
• Muzeum Mazowieckie w Płocku
• Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie
• Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu

przy współpracy:

• Liceum Plastycznego im. Artura Grottgera w Supraślu
• Muzeum Zamojskiego w Zamościu
• Muzeum Okręgowego w Tarnowie
• Muzeum w Jarosławiu

Wystawa jest objęta patronatem honorowym przez dr Ivána Gyurcsíka, Ambasadora Węgier w Polsce. Autorem scenariusza jest Marek Zalewski z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie (jest on także współautorem oprawy plastycznej) oraz Ákos Engelmayer, Gáspár Keresztes, János Tischler – z Węgierskiego Instytutu Kultury.

Kopie drewnianych słupów nagrobnych wykonali uczniowie Liceum Plastycznego w Supraślu, natomiast stelaż wystawy został wykonany w Muzeum Wsi Radomskiej.