W ciągu najbliższych sześciu lat beneficjenci z Mazowsza regionalnego będą mieli do wykorzystania aż 1,55 mld euro z UE w ramach programu regionalnego.  – Procentuje wywalczony przez nas trzy lata temu podział statystyczny województwa. Oprócz tak dużego wsparcia, po latach naszych starań, samorządy z Mazowsza mogą liczyć na środki z Programu Polska Wschodnia+. To może oznaczać kolejne 400 mln euro z budżetu UE – podsumowuje marszałek Adam Struzik.    

Mazowsze konsultuje Umowę Partnerstwa

Na Mazowszu zakończyły się konsultacje projektu Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027 – dokumentu określającego strategię wykorzystania funduszy europejskich. Województwo w ramach programu regionalnego na lata 2021-2027 otrzyma aż 1,69 mld euro. W związku z obowiązującym od początku stycznia 2018 r. podziałem statystycznym województwa mazowieckiego, o który władze zabiegały od 2011 r., na dwie jednostki NUTS 2, alokacja została również podzielona zgodnie z kategoriami regionów. Mazowiecki regionalny otrzyma – 1 mld 557,5 mln euro, a Warszawski stołeczny, jako jedyny region lepiej rozwinięty w Polsce – 111,5 mln euro. Co bardzo ważne, region Mazowiecki regionalny może liczyć na nawet 85-procentowy poziom dofinansowania projektów. To najwyższe z możliwych wsparcie, na jakie mogą liczyć beneficjenci w tej perspektywie.

Podział statystyczny działa!

Na Mazowszu konsultacje Umowy Partnerstwa były prowadzone z udziałem różnych środowisk. Władze Mazowsza do rozmów zaprosiły nie tylko samorządowców, ale też przedsiębiorców, przedstawicieli uczelni wyższych, NGO czy sektora naukowo-badawczego.

– Gdyby nie nasz upór w dążeniu do podziału statystycznego województwa Mazowsze regionalne nie mogłoby liczyć na aż tak duże pieniądze. To nasz ogromny sukces, który otworzy beneficjentom drogę do środków na różnego rodzaju projekty i przedsięwzięcia  – zauważa  Janina Ewa Orzełowska, członek zarządu województwa mazowieckiego. Część mazowiecka regionalna, tylko w ramach programu regionalnego, będzie mieć do dyspozycji 1,55 mld euro, co plasuje województwo mazowieckie na trzecim miejscu w kraju pod względem przyznanych środków z UE. Dla porównania województwo dolnośląskie otrzyma 40 proc. dotychczasowej alokacji.

Mazowsze ma uwagi

Uwagi do projektu Umowy Partnerstwa (UP) można było zgłaszać do 22 lutego 2021 r. Władze Mazowsza zgłosiły m.in. niejasności związane z algorytmem podziału środków UE na programy regionalne dla poszczególnych województw.

Tę decyzję punktuje Marcin Wajda, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich urzędu marszałkowskiego. – Do tej pory było tak, że rząd pokazywał przejrzysty algorytm, starał się bronić jego zasadności. A teraz nie dostaliśmy nic. W projekcie Umowy Partnerstwa zawarte zostały tylko tabele finansowe z informacją, kto ile dostał i nic więcej. Widzieliśmy tylko kwoty, ale dlaczego takie, jakie zmienne zostały wzięte pod uwagę? Tę informację dostaliśmy post factum z ministerstwa – dodaje dyrektor. Podczas inauguracji konsultacji projektu UP znane były jedynie bardzo ogólnikowe informacje o dwóch wskaźnikach – liczbie ludności oraz poziomie zamożności wyrażonym w PKB na mieszkańca.

Nie ma zgody na centralizację 25 proc. środków dla regionów

Władze regionu zwrócą również uwagę na rezerwę w wysokości ponad 7 mld euro w alokacji dla programów regionalnych, która zgodnie z Umową Partnerstwa ma być rozdysponowana na późniejszym etapie.

Tym zapisom sprzeciwia się członek zarządu województwa mazowieckiego Elżbieta Lanc – Nie ma naszej zgody na takie brzmienie Umowy Partnerstwa. To kluczowy dla dalszego rozwoju Mazowsza dokument. Wszystkie zapisy w nim muszą być więc jasne i nie budzić niepokoju czy obaw. Nie może być tak, że strona rządowa zostawia niezagospodarowane 25 proc. środków i nikt nie wie na co zostaną one przeznaczone. Podczas ostatniego posiedzenia sejmiku województwa przegłosowaliśmy stanowisko, w którym domagamy się od strony rządowej wyjaśnień.

Polska Wschodnia+ dla Mazowsza

Po latach starań, strona rządowa wyraziła zgodę na uwzględnienie Mazowsza regionalnego w programie Polska Wschodnia+. Samorząd województwa zabiegał o to od 11 lat.  

Ta decyzja otwiera przed beneficjentami szansę na kolejne środki finansowe z budżetu Unii Europejskiej – zauważa marszałek Adam Struzik. – Wprawdzie jesteśmy debiutantami w Polsce Wschodniej, inne regiony od lat korzystały z tych funduszy, ale jestem przekonany, że równie skutecznie jak inni beneficjenci z Mazowsza będą sięgać po wsparcie na projekty z tego programu. Mazowsze regionalne będzie szóstym regionem korzystającym ze wsparcia w ramach Polski Wschodniej+.

Alokacja programu Polska Wschodnia+ to aż 2,5 mld euro, co – przy równym podziale na sześć regionów – daje 418 mln euro na region. Na właśnie takie pieniądze dla województwa liczą władze regionu. Warto podkreślić, że są to środki większe aż o 500 mln euro niż te, które zostały przeznaczone na Polskę Wschodnią w ubiegłej perspektywie.

Na co środki z programu Polska Wschodnia+?

Polska Wschodnia+ koncentruje się – podobnie jak w perspektywie 2014-2020 – na rozwoju innowacyjnej przedsiębiorczości oraz istotnych, z punktu widzenia dostępności terytorialnej, inwestycjach w drogi, komunikację miejską i kolej. W programie uwzględniono dwa dodatkowe priorytety – Energia i klimat oraz Kapitał ludzki, turystyka i usługi uzdrowiskowe. Pierwszy z nich to pieniądze na rozwój i modernizację systemu dystrybucji energii, adaptację do zmian klimatu i ochronę przyrody, zrównoważoną mobilność miejską oraz gospodarkę o obiegu zamkniętym. Druga interwencja skupia się na przeciwdziałaniu degradacji infrastruktury komunalnej i zmiany jej funkcji, wsparciu działań aktywizujących lokalną społeczność, w  szczególności w zakresie potencjału kulturalnego, kreatywnego, intelektualnego, a także produktów turystycznych o ponadregionalnym znaczeniu. Ten rodzaj wsparcia będzie szczególnie poszukiwany przez branżę turystyczną, która została dotknięta skutkami pandemii.

Wśród głównych grup beneficjentów Polski Wschodniej+ znajdą się samorządy, przedsiębiorcy, operatorzy sieci energetycznych, organizacje pozarządowe oraz partnerzy społeczni i gospodarczy.

Umowa Partnerstwa na lata 2021-2027 obok opisów interwencji w poszczególnych Celach Polityki – określa m.in. architekturę programów operacyjnych oraz podział alokacji pomiędzy poziom krajowy i regionalny,
a także wysokość środków finansowych przydzielonych poszczególnym województwom w ramach programów regionalnych. W ramach Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027 będzie kontynuowana realizacja dotychczasowych programów krajowych oraz 16 programów regionalnych. Łączna alokacja dla Polski na lata 2021-2027 to 75 972 mln euro, z czego 40 proc., czyli 28 420 mln euro na programy wdrażane z poziomu samorządów województw.