Azbest jest zaliczany do dziesięciu najgroźniejszych zanieczyszczeń na Ziemi. Gdy człowiek oddycha powietrzem zanieczyszczonym jego włóknami, docierają one do płuc, skąd już nie da się ich usunąć. Ich szkodliwe działanie może się ujawnić nawet po wielu latach. Włókna azbestowe są niewidoczne. Najgroźniejsze są te, które są najmniejsze. Jak bezpiecznie usunąć odpady zawierające azbest? Jakich obowiązków prawnych musi dopełnić użytkownik takich wyrobów? To tylko niektóre problemy poruszane podczas seminariów szkoleniowych organizowanych przez urząd marszałkowski.

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA

Wskazanie działań, mechanizmów i źródeł finansowania, które pozwolą na bezpieczne usuwanie azbestu z wyrobów z obszaru Mazowsza to jedno z głównych zagadnień seminarium. Wykorzystywanie takich wyrobów jest bowiem dopuszczalne tylko do dnia 31 grudnia 2032 r. W trakcie spotkania, poruszane są zagadnienia dotyczące charakteru i stopnia szkodliwości wykorzystywanej substancji, obowiązków prawnych użytkownika przedmiotowych wyrobów (w tym sprawozdawczość względem marszałka), możliwości uzyskania dofinansowania na działania związane z ich usuwaniem oraz prawidłowego sposobu unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest.

DLA KOGO?

Seminaria skierowane są do osób prowadzących działalność gospodarczą, firmy, stowarzyszenia i inne instytucje posiadających REGON, które wykorzystują wyroby azbestowe na swoich obiektach. Zgodnie z przepisami w zakresie ochrony środowiska, każdy przedsiębiorca, który wykorzystuje wyroby zawierające azbest na obiektach, instalacjach lub urządzeniach zobowiązany jest do składania marszałkowi województwa, corocznie do dnia 31 stycznia, stosownej informacji.

SYTUACJA W KRAJU

Według danych wprowadzonych do Rejestru wyrobów zawierających azbest (dane ogólnodostępne pod adresem: www.bazaazbestowa.gov.pl, stan na dzień 9 sierpnia 2018 r.) ilość wyrobów nadal wykorzystywanych na terenie kraju kształtuje się na poziomie 5 391 872,198 Mg (ton). Ponieważ rejestr prowadzony jest na bieżąco dane te ulegają ciągłej zmianie.

Aktualnie najwięcej wyrobów wykorzystywanych jest na terenie województwa mazowieckiego (1 024 420, 839 Mg), lubelskiego (822 810, 495 Mg) i łódzkiego (554 947,441 Mg). Są to głównie płyty faliste i płaskie wykorzystywane przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami.

SYTUACJA NA MAZOWSZU

Z bazy azbestowej korzysta 309 gmin i miast województwa mazowieckiego, czyli 98 proc. jednostek samorządowych Mazowsza. Do urzędu marszałkowskiego nie zgłoszono informacji wskazujących na całkowite usunięcie z terenu gminy czy miasta wyrobów zawierających azbest wykorzystywanych przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcą.

Według stanu na 31 grudnia 2017 r. na terenie województwa mazowieckiego zinwentaryzowano 1 139 270,029 Mg wyrobów zawierających azbest. Do unieszkodliwienia pozostało 1 029 469,474 Mg (992 236,494 Mg wyrobów wykorzystywanych przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami i 37 232,980 Mg wykorzystywanych przez przedsiębiorców).

W 2017 r., 497 przedsiębiorców złożyło ponad 2,3 tys. formularzy „Informacji o wyrobach zawierających azbest”. Stanowi to ok. 66 proc. formularzy, które powinny zostać przesłane do urzędu marszałkowskiego w tym okresie.

Najwięcej wyrobów wykorzystywano na terenie następujących powiatów:

1. radomski – 71 911,026 Mg,

2. ostrołęcki – 61 408,241 Mg,

3. siedlecki – 48 116,221 Mg,

Najmniej wyrobów wykorzystywano na terenie powiatów (z wyłączeniem miast na prawach powiatu):

1. legionowski – 4 714,079 Mg,
2. pruszkowski – 7 860,376 Mg,
3. warszawski zachodni – 8 820,132 Mg.

GDZIE SKŁADOWANE SĄ ODPADY AZBESTOWE

Na terenie województwa mazowieckiego funkcjonuje jedna kwatera przyjmująca odpady zawierające azbest. Znajduje się ona (na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne) w Rachocinie, w gminie Sierpc.

Wypełnienie kwatery na koniec 2017 r. to 1 600 m³ (tj. 3,5 proc.). Ilość odpadów zawierających azbest, przekazanych w 2017 r. do unieszkodliwienia wyniosła 620,855 Mg.

TEMPO USUWANIA WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Z TERENU WOJEWÓDZTWA

W latach 2002-2017 wytworzono na terenie województwa następujące ilości odpadów zawierających azbest (Wojewódzki System Odpadowy — dane na 28 sierpnia 2018 r. po uwzględnieniu korekt zestawień zbiorczych):

Łącznie udokumentowano wytworzenie 133 244,346 Mg odpadów zawierających azbest, co stanowi 11,7 proc. ilości zinwentaryzowanej na koniec 31 grudnia 2017 r. (wprowadzonej do elektronicznej bazy azbestowej od początku jej funkcjonowania, tj. w latach 2005-2018). Decyzję o demontażu wyrobów podejmuje  wykorzystujący, dlatego tempo ich usuwania z terenu województwa mazowieckiego jest tak zróżnicowane. Szacuje się, że ilość powstających odpadów będzie wzrastać o około 5 proc. rocznie.

Istotne jest, aby na bieżąco podejmować działania mające na celu zebranie kompletnych i wiarygodnych danych w tym zakresie.