Zwiększenie inwestycji w celu wyrównywania poziomów rozwoju i zachęcania regionów oraz miast do stwarzania obywatelom lepszych warunków do działania i poprawy jakości życia, powinno stanowić kluczową odpowiedź na wyzwania, przed którymi stoi obecnie Unia Europejska, także w kontekście wyjścia Zjednoczonego Królestwa. Tak brzmi główne przesłanie członków Komisji COTER, komisarz UE ds. polityki regionalnej Coriny Crețu oraz ministrów odpowiedzialnych za realizację polityki spójności z Polski, Republiki Czeskiej, Węgier, Słowacji, Chorwacji, Bułgarii, Rumunii i Słowenii, z dzisiejszego spotkania w Warszawie.

Polityka spójności, na którą do 2020 r. przeznaczono 454 mld EUR, stanowi główne narzędzie inwestycyjne UE służące wspieraniu inteligentnego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu we wszystkich regionach europejskich. Polityka ta przyczynia się do zmniejszania różnic w rozwoju, rozpowszechniania innowacji i zwiększania konkurencyjności gospodarek państw członkowskich UE, angażując przy tym instytucje UE, rządy krajowe oraz władze lokalne i regionalne.

Niemniej regiony i miasta UE obawiają się, że niezwykle istotny cel dotyczący spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, może stracić na znaczeniu w budżecie UE po 2020 r., który Komisja Europejska ma zaproponować do końca 2017 r. Ich niepokój budzą ewentualny wpływ Brexitu na dostępne zasoby i próby centralizacji zarządzania inwestycjami w UE, zastąpienia dotacji pożyczkami i skierowania środków na inne priorytety, takie jak migracja, zarządzanie granicami zewnętrznymi lub wspieranie reform strukturalnych.

Wyzwania te zostały omówione na spotkaniach w Warszawie, podczas których ministrowie 8 państw: Polski, Czech, Węgier, Słowacji, Chorwacji, Bułgarii, Rumunii i Słowenii przyjęli wspólny dokument nt. kluczowej roli polityki spójności dla przyszłości UE, a członkowie Komisji COTER przyjęli projekt opinii w sprawie przyszłości polityki spójności po 2020 r. Projekt został opracowany przez przewodniczącego Grupy Europejskiej Partii Ludowej w KR-ze Michaela Schneidera, sekretarza stanu do spraw europejskich kraju związkowego Saksonia-Anhalt. Projekt opinii zostanie omówiony i przyjęty przez KR na sesji plenarnej 10 maja.

 

„Wspólne stanowisko grupy Wyszehradzkiej i jej najbliższych partnerów (V4+4) potwierdza, że mamy zbieżne poglądy w kwestii przyszłości polityki spójności. To bardzo ważne, że w toczącej się na ten temat debacie europejskiej, możemy mówić jednym głosem” – zaznaczył wicepremier, minister rozwoju i finansów Mateusz Morawiecki. „Polityka spójności musi być zreformowana w taki sposób, aby pozostać w interesie wszystkich państw członkowskich UE oraz być ważnym, użytecznym narzędziem dla osiągnięcia unijnych długoterminowych celów strategicznych przy jednoczesnym promowaniu kwestii o kluczowym znaczeniu dla poszczególnych regionów” – dodał wiceminister rozwoju Jerzy Kwieciński.

 

"Polska, a szczególnie województwo mazowieckie, jest doskonałym miejscem do zastanowienia się nad wpływem polityki spójności zarówno na silniejsze, jak i na słabsze regiony w Europie oraz na temat jej znaczenia dla Unii" powiedział gospodarz spotkania członków Komisji COTER Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego.

Komisarz ds. polityki regionalnej Corina Creţu zauważyła: „W ciągu ostatnich miesięcy coraz częściej słyszeliśmy od obywateli, że czują się pozostawieni sami sobie przez polityków i instytucje, które ignorują ich problemy. Najwyższy czas więc wysłać obywatelom wyraźny sygnał, że są oni ważni dla Europy. A jak najlepiej to zrobić, jeśli nie poprzez politykę spójności? Przecież celem polityki spójności jest właśnie dbałość o to, by nikt nie pozostał w tyle oraz troska o lepsze życie każdego z nas. Dlatego więc musimy stale do tego dążyć i zabiegać o przyszłość polityki spójności, bo od tego zależy także nasza wspólna przyszłość. Jest pełna zgoda co do tego, że polityka spójności ma zapewniać miejsca pracy i wzrost gospodarczy, ale korzyści te muszą dotyczyć wszystkich i być odczuwalne w każdym regionie”.

„Żadne inne krajowe lub unijne polityki nie mogą osiągnąć tego, co dzięki polityce spójności udało się stworzyć w ostatnich dziesięcioleciach w krajach takich jak Polska lub Niemcy. Jest to jedna z tych dziedzin polityki UE, która rzeczywiście wpływa na codzienne życie naszych obywateli, gdyż umożliwia i wspiera zatrudnienie i wzrost gospodarczy, wzmacniając poczucie europejskości, zwłaszcza w dobie szerzącego się populizmu. Dlatego też musimy zadbać, by polityka spójności pozostała głównym narzędziem inwestycyjnym Unii Europejskiej i by korzystała z synergii generowanych przez inne fundusze i dotacje, takie jak EFIS lub program „Horyzont 2020” - podkreślił Michael Schneider.

3 marca odbędzie się konferencja wysokiego szczebla, która umożliwi ekspertom i praktykom zajmującym się polityką spójności UE wymianę poglądów na temat jej uproszczenia, przy jednoczesnym zwiększeniu jej skuteczności i dostosowania do rzeczywistych potrzeb lokalnych gospodarek.

Uwagi dla redaktorów

Polityka spójności UE jest realizowana w ramach 7-letniego cyklu (obecnie obejmującego lata 2014–2020) za pośrednictwem pięciu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, takich jak:

• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) – promuje zrównoważony rozwój w różnych regionach UE;

• Europejski Fundusz Społeczny (EFS) – wspiera projekty związane z zatrudnieniem w całej Europie i inwestuje w kapitał ludzki Europy – jej pracowników, ludzi młodych i wszystkie osoby poszukujące pracy;

• Fundusz Spójności (FS) – finansuje projekty dotyczące transportu i ochrony środowiska w tych państwach, w których dochód narodowy brutto (DNB) na mieszkańca wynosi mniej niż 90% średniej UE. Krajami kwalifikującymi się do wsparcia z Funduszu Spójności w latach 2014–2020 są: Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Republika Czeska, Estonia, Grecja, Węgry, Łotwa, Litwa, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja i Słowenia;

• Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) – koncentruje się na stawianiu czoła szczególnym wyzwaniom stojącym przed obszarami wiejskimi UE;

• Europejski Fundusz Morski i Rybacki (EFMR) – pomaga rybakom stosować zrównoważone praktyki połowowe, a społecznościom przybrzeżnym dywersyfikować ich gospodarkę, co poprawia jakość życia na europejskich obszarach przybrzeżnych.

Łączny przydział środków na politykę spójności w latach 2014–2020 wynosi 454 mld EUR z budżetu UE oraz 183 mld EUR ze środków krajowych. Dysponując łączną kwotą 638 mld EUR, polityka spójności jest głównym narzędziem inwestycyjnym Europy i jest zarządzana po partnersku przez Komisję Europejską, rządy krajowe i regiony. Więcej informacji, w tym na temat tendencji i danych liczbowych dla poszczególnych krajów, można znaleźć w Portalu Otwartych Danych Polityki Spójności.

Europejski Komitet Regionów

Europejski Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE ze wszystkich 28 państw członkowskich. Został utworzony w 1994 r. w następstwie podpisania traktatu z Maastricht, a jego misją jest włączenie samorządów regionalnych i lokalnych w proces decyzyjny UE oraz informowanie ich o strategiach politycznych UE. Parlament Europejski, Rada i Komisja Europejska zasięgają opinii Komitetu w odniesieniu do dziedzin polityki mających wpływ na regiony i miasta. Aby zasiadać w Europejskim Komitecie Regionów, każdy z jego 350 członków i 350 zastępców członków musi posiadać mandat wyborczy lub być politycznie odpowiedzialny przed wybranym zgromadzeniem w swoim regionie lub mieście.