Jeszcze dziś (10 listopada br.) województwo mazowieckie wyśle ostatnie poświadczenie certyfikacyjne dotyczące unijnej perspektywy na lata 2007-13. To symboliczne zamknięcie poprzedniej agendy finansowej. W sumie w ostatnich latach do beneficjentów trafiło 7,8 mld zł, dzięki czemu zrealizowano 2,4 tys. projektów. Pełną parą ruszyły też konkursy w nowej perspektywie 2014-2020.

– Środki unijne zmieniają Mazowsze. Inwestycje dzięki nim realizowane są widoczne praktycznie na każdym kroku. Warto jednak pamiętać, że fundusze z UE były również wielkim wsparciem podczas kryzysu i w czasie, w którym Mazowsze borykało się z „janosikowym”. Stanowiły wtedy swoisty amortyzator. Były istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego regionu i impulsem do wzrostu, ale i szansą na rozwój oraz przetrwanie dla wielu firm realizujących inwestycje – podkreślił marszałek Adam Struzik.

RPO WM 2007-2013

Innowacyjność i przedsiębiorczość (Priorytet I)

Zrealizowano w sumie 1211 projektów przyspieszających rozwój innowacyjności i przedsiębiorczości na Mazowszu. 399 z nich dotyczyło zakresu B+R (badania i rozwój). W efekcie powstało ponad 4 tys. nowych miejsc pracy, a dzięki dofinansowaniu z UE beneficjenci wykreowali nowe inwestycje przy dużo mniejszym zaangażowaniu własnych środków (435,5 mln euro). W dofinansowanych przedsiębiorstwach nastąpił wzrost nakładów na działalność B+R w wysokości 121,7 mln euro.

– Udało nam się zakontraktować 100 proc. środków z agendy na lata 2007-2013. Złożono w sumie 6201 wniosków o dofinansowanie. Podpisaliśmy 2,4 tys. umów na łączną sumę dofinansowania blisko 7,8 mld zł. Mamy również duże sukcesy w wykorzystaniu narzędzi zwrotnych takich jak JESSICA czy JEREMIE. Dzięki tym mechanizmom udało się zrealizować wiele ważnych projektów – zaznaczył Marcin Wajda, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Unijnych urzędu marszałkowskiego.

 

e-Rozwój (Priorytet II)

Dzięki realizacji projektów w ramach tego priorytetu dostęp do Internetu uzyskało 884 051 osób oraz 197 podmiotów.

Transport (Priorytet III)

Dofinansowanie uzyskało 288 projektów, z czego 283 projekty z zakresu infrastruktury drogowej, a jeden – infrastruktury lotniczej. Pozwoliło to na wybudowanie 113,12 km nowych dróg oraz zmodernizowanie 1216,81 km. Dzięki środkom z UE dofinansowano również projekty inwestycyjne w kolejnictwie. Zakupiono lub zmodernizowano 209 pojazdów kolejowych, którymi może podróżować 127 704 osób.

– Efekty wsparcia unijnego widoczne są gołym okiem na całym Mazowszu. Są to nie tylko drogi, wyremontowane szpitale, szkoły czy przedszkola, ale i projekty innowacyjne m.in.: Centra Przedsiębiorczości – Smolna i Targowa, Park Naukowo-Technologiczny w Świerku czy Park Innowacyjny Unipress Celestynów. Świetnym przykładem dobrze wykorzystanych środków unijnych (ok. 160 mln zł) jest lotnisko w Modlinie. Inny dobry projekt to zakup taboru dla Warszawskiej Kolei Dojazdowej. Większość muzeów na Mazowszu skorzystało z funduszy unijnych m.in.: skanseny w Sierpcu i Radomiu, a w Warszawie np. Bazylika Archikatedralna. Ostatnio dużo mówi się o nowo otwartej Hali Koszyki – one też otrzymały wsparcie unijne, w ramach mechanizmu zwrotnego – mówił Mariusz Frankowski, dyrektor Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych.

 

Środowisko (Priorytet IV)

Realizowane projekty dotyczyły rozbudowy i modernizacji infrastruktury elektroenergetycznej i ciepłowniczej regionu oraz zwiększenia wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i kogeneracyjnych o wysokiej sprawności. Udało się zrealizować 109 projektów energetycznych. 44 z nich dotyczyły energii odnawialnej, a 65 – elektroenergetyki. Pozwolą one na zaoszczędzenie o 373 870 GJ energii rocznie. Moc zainstalowanych źródeł energii odnawialnej to 48,78 MW. Dzięki podpisanym umowom wzrosła również długość sieci wodociągowej i sieci kanalizacyjnej na Mazowszu. Wybudowano 681,04 km sieci wodociągowej, co pozwoliło na przyłączenie do niej 30 617 osób. Powstały również 922, 73 km sieci kanalizacyjnej, do której przyłączono 43 765 osób.

Rewitalizacja miast (Priorytet V)

Udało się zrealizować 63 projekty zapewniające zrównoważony rozwój oraz poprawiające atrakcyjność miast. Zrewitalizowano 20 ha powierzchni miast i utworzono 110,5 nowych miejsc pracy.

Edukacja i służba zdrowia (Priorytet VII)

Wsparcie finansowe otrzymało w sumie 306 placówek edukacyjnych, w tym 191 przedszkoli i szkół podstawowych, 108 szkół średnich oraz 7 szkół wyższych. 89 projektów dotyczyło poprawy infrastruktury edukacyjnej dla 97 831 uczniów i studentów.

Zrealizowano również 52 projekty mazowieckich placówek służby zdrowia. Udało się zmodernizować 19 szpitali lub przychodni oraz zakupić 41 szt. specjalistycznego sprzętu (aparaty RTG i endoskopy). Z nowopowstałej lub zmodernizowanej infrastruktury skorzysta 571 731 pacjentów.

RPO WM 2014-2020

Perspektywa 2014-2020 na Mazowszu to zdecydowany nacisk na innowacje, zaangażowanie biznesu w prace badawczo-rozwojowe, wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjno-komunikacyjnych w administracji, sektorze ochrony zdrowia i kultury, wzmacnianie przedsiębiorczości, wspieranie efektywności energetycznej i niskoemisyjności, a także aktywizację społeczno-zawodową i edukację. Do zainwestowania mamy ponad 8 mld zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020. Szczególnie cenne są projekty kompleksowe, realizowane w partnerstwie, sprzyjające tworzeniu miejsc pracy, zakładające dbałość o środowisko i efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych.

– Bardzo dynamicznie rozpoczęliśmy nową perspektywę. W tym i przyszłym roku ogłoszona będzie rekordowa liczba konkursów dla beneficjentów. Oczywiście, dziś jeszcze nie wiemy, jak na obecną agendę funduszy unijnych wpłynie Brexit. Warto sobie uświadomić, że Wielka Brytania wkładała do budżetu unijnego ok. 135 mld euro. Dziś nie wiemy jakie będzie to miało znaczenie po 2018 r., czyli po przeglądzie unijnym. Mobilizuje nas to jednak do jeszcze większego przyśpieszenia w wydatkowaniu środków unijnych. Niestety, nie na wszystko mamy wpływ, możemy podejmować decyzję o zwiększeniu alokacji na poszczególne konkursy, ale wiele rzeczy zależy od samej Komisji Europejskiej – podkreśla marszałek Adam Struzik.

Dotychczas w ramach 62 naborów konkursowych i pozakonkursowych złożono 3,9 tys. wniosków o wartości 4,9 mld zł unijnego dofinansowania, z czego 1 785 wniosków na kwotę 3,5 mld zł dotyczyło projektów finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, natomiast 2 152 wniosków na kwotę 1,4 mld zł dotyczyło projektów miękkich finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego.

– Program na lata 2014-2020 ruszył pełną parą. Aby przyspieszyć wydatkowanie środków zarząd wyraził zgodę na zwiększanie alokacji na poszczególne konkursy. Możemy tak zrobić, gdy w konkursie zostanie złożonych wiele świetnych projektów, dobrze ocenionych przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych, a na które nie starczyłoby wcześniej przewidzianych środków – zaznacza Marcin Wajda, dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Unijnych urzędu marszałkowskiego. – Mogę też już powiedzieć, że już za tydzień zarząd województwa przyjmie harmonogram konkursów na przyszły rok – dodaje.

Na 2016 r. zaplanowane zostały 54 konkursy o łącznej wartości ponad 2,4 mld zł. W projekty twarde zainwestowanych zostanie 2,05 mld zł, natomiast w projekty miękkie ponad 340 mln zł. Od początku roku wystartowało już 40 konkursów. Obecnie można ubiegać się o dofinansowanie małej retencji (do 3 stycznia). Subregiony aplikują o fundusze na przygotowanie terenów inwestycyjnych w ramach RIT (do 5 grudnia), ścieżek rowerowych (do 1 grudnia), rozwój zrównoważonej mobilności miejskiej (do 1 grudnia), termomodernizację budynków użyteczności publicznej (do 5 stycznia), rewitalizację obszarów zmarginalizowanych (do 5 stycznia). Przedsiębiorcy wnioskują o bony na innowacje, eksperymentowanie i poszukiwanie nisz rozwojowych (do 4 stycznia), tworzenie i rozwój zaplecza badawczo-rozwojowego (do 4 stycznia). Do 9 stycznia trwa konkurs na projekty z obszaru inkubacji przedsiębiorstw skierowany do instytucji otoczenia biznesu. Szkoły i instytucje edukacyjne aplikują do 17 listopada o środki na rozwój współpracy z rynkiem pracy (np. praktyki i staże, dodatkowe zajęcia we współpracy z pracodawcami).

– Nie pamiętam, żeby w którymkolwiek roku w poprzedniej perspektywie ogłoszonych było tak dużo konkursów. Najwięcej ogłaszaliśmy ich ok. 30 rocznie, a w tym roku zrealizowaliśmy już 60. To olbrzymia skala i znacznie większa praca analityczna. Wynika to z faktu, że zmienia się system wydawania unijnego wsparcia na poziomie regionalnym. Nie ma już projektów kluczowych, które były duże i kosztowne i szybko wpływały na efekt finansowy – mówił Mariusz Frankowski, dyrektor Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych.

Na 2017 r. zaplanowano 45 konkursów dla beneficjentów, w których będzie można uzyskać 284,14 mln euro dofinansowania. Najwięcej środków przeznaczonych zostanie na projekty badawczo-rozwojowe, inwestycje w ochronie zdrowia, rewitalizację oraz gospodarkę niskoemisyjną. Dodatkowo, planowane jest uruchomienie instrumentów zwrotnych. Ok. 100 mln euro przeznaczonych będzie na zwrotne wsparcie m.in. dla przedsiębiorców planujących wprowadzenie nowych produktów lub usług, instalacje OZE zakładane dla przedsiębiorców, termomodernizacje budynków mieszkalnych czy rewitalizację terenów zdegradowanych. Ponadto, w trybie pozakonkursowym, sukcesywnie realizowane będą inwestycje dotyczące budowy i przebudowy dróg wojewódzkich, budowy nowych linii kolejowych czy zakupu i modernizacji taboru kolejowego.

– Niestety, nie wszystko przebiega bez problemów. Choć udaje się nam realizować założony plan i harmonogram, pojawiają się pewne ograniczenia. Jednym z nich jest np. planowana reforma oświaty. Może ona negatywnie wpłynąć na wydatkowanie środków unijnych. Zasady wsparcia były ustalane pod dotychczasowy system edukacji. Jeśli zlikwidowane mają zostać gimnazja, te typy szkół nie będą już składały wniosków o fundusze unijne. Innym problemem jest nowe prawo wodne. Mamy duże środki na retencję, a prawa wodnego ciągle nie ma. Nie możemy również uruchomić pewnych naborów dotyczących instalacji i odbioru odpadów, ponieważ ciągle  nie ma krajowego programu odpadów – zaznaczył marszałek Adam Struzik.