Bez korków i z czystszym powietrzem – tak zmieniają się dziś miasta na całym świecie, by być przyjazne mieszkańcom. Tego typu założenia przyświecają też najnowszym dotacjom unijnym z RPO WM 2014-2020. Ruszyły konkursy dotyczące budowy ścieżek rowerowych, a za chwilę rozpocznie się nabór na dofinansowania do budowy parkingów P&R na terenie tzw. Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego, czyli stolicy i poszczególnych gmin z powiatów warszawskiego zachodniego, pruszkowskiego, nowodworskiego, grodziskiego, żyrardowskiego, piaseczyńskiego, otwockiego, mińskiego, wołomińskiego i legionowskiego. Tylko w tym roku zarząd województwa przeznaczył na mobilność miejską ok. 250 mln zł.

W obecnych regionalnych programach operacyjnych miasta wojewódzkie i okoliczne gminy mogą sięgać nie tylko po dotacje w konkursach organizowanych dla całego regionu, ale też dodatkowo w ramach specjalnie stworzonego przez UE mechanizmu – Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT). W przypadku Mazowsza ZIT jest realizowany w obrębie Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego – porozumienie 40 samorządów, które mają wspólnie realizować projekty. Instytucjami Pośredniczącymi ds. ZIT są m.st. Warszawa, Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych i Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie.

Ruszyły już pierwsze konkursy dla Warszawy i okolic. W tym roku z RPO WM 2014-2020 w ramach ZIT będzie ogólnie sześć naborów konkursowych na kwotę 71,91 mln euro, czyli ok. 306 mln zł.

– Rozpoczynamy właśnie konkursy, w których wyłonione zostaną projekty zrealizowane z funduszy unijnych w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Blisko 300 mln zł przeznaczonych zostanie na tzw. mobilność miejską, czyli ścieżki rowerowe i parkingi dla osób, które będą się chciały przesiąść do komunikacji miejskiej. Szansę na dofinansowanie mają samorządy wchodzące w skład tzw. warszawskiego obszaru funkcjonalnego, czyli Warszawa i trzydzieści dziewięć gmin położonych wokół stolicy – podkreśla wicemarszałek Wiesław Raboszuk.

– To ważna chwila z tego względu, że po pierwsze nigdy nie mieliśmy możliwości, żeby sami jako gminy zaproponować to, na co chcielibyśmy, żeby środki były przeznaczone, a po drugie to pierwszy raz w historii, Warszawie z sąsiednimi gminami udało się wypracować wspólną strategię – podsumowuje dotychczasowe prace nad ZIT Michał Olszewski, zastępca prezydent m.st. Warszawy. – Z naszej perspektywy bardzo ważne było poskromienie naszych oczekiwań, które mamy jako Warszawa, bo wiemy, że im więcej projektów trafi do metropolii warszawskiej, tym bardziej będziemy my w Warszawie z tego korzystali, ponieważ większa ilość ścieżek rowerowych, parkingów „Parkuj i Jedź” w metropolii to czystsze powietrze w Warszawie, mniej samochodów wjeżdżających do Warszawy. W tym jest pełna synergia.

Trwa właśnie nabór na wnioski o dofinansowanie projektów dotyczących edukacji. Dzięki nim dzieci w wieku przedszkolnym i uczniowie objęci wsparciem będą mogli rozwijać kluczowe kompetencje niezbędne na rynku pracy – matematyczno-przyrodnicze, z zakresu informatyki i językowe. Do czerwca i lipca potrwają konkursy związane z usprawnianiem mobilności miejskiej – dotyczące budowy ścieżek rowerowych i parkingów P&R. Jeszcze w pierwszym półroczy ogłoszone będą także konkursy dot. terenów inwestycyjnych oraz doradztwa edukacyjno-zawodowego, a pod koniec roku będzie można w ramach ZIT starać się o dotację na tworzenie miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 (żłobków, klubów dziecięcych lub zatrudnienia dziennego).

Specjalna pula unijnych pieniędzy ma pomóc w zmianie podejścia do transportu i sposobu przemieszczania się w obrębie tego obszaru.

W tym roku zaplanowane są dwa konkursy dotyczące mobilności miejskiej – trwający już nabór na tworzenie ścieżek rowerowych, które mają sprawić, że chętniej będziemy przesiadać się z samochodów na rowery, oraz przewidziany na 31 marca nabór na dotacje dotyczące budowy parkingów P&R. Oba typy inwestycji to nic innego jak troska o czystsze powietrze i odciążenie zakorkowanych dróg. Realizowane będą w ramach poddziałania 4.3.2 – Mobilność miejska w ramach ZIT.

Rowerem – zdrowiej i bez korków

Dotacje na tworzenie infrastruktury rowerowej mogą uzyskać samorządy. Obejmą one jedynie te ścieżki, które są odciążeniem zakorkowanych ulic. Mają być bezpieczną drogą do pracy, szkoły, połączeniem transportu indywidualnego z publicznym. Na dofinansowanie nie mogą liczyć trasy, które zostały zaprojektowane jako infrastruktura turystyczno-rekreacyjna.

Pozytywnie na ocenę projektu będzie wpływać m.in. ilość międzygminnych połączeń granicznych. Chodzi o to, by stworzyć sieć dróg rowerowych, które pozwolą mieszkańcom sąsiadujących ze sobą gmin przemieszczać się rowerem do pracy czy szkoły. Ścieżki powinny być też połączone z przystankami, węzłami przesiadkowymi.

Ważne będzie też zwiększenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym – stworzenie odpowiedniego oznakowania ścieżek lub pasów dla rowerów oraz wyznaczenie śluz czy przejazdów rowerowych przez skrzyżowania. Dofinansowanie obejmie pełną infrastrukturę rowerową – np. tworzenie miejsc parkingowych dla jednośladów, kładek i tuneli pieszo-rowerowych, a także przebudowa schodów na pochylnie, które posłużą rowerzystom.

Preferencję w konkursie będą miały projekty o dużej skali oddziaływania oraz takie, które kompleksowo rozwiązują problemy zanieczyszczenia powietrza, korków i zwiększają bezpieczeństwo w ruchu drogowym.

Nabór wniosków na tego typu inwestycje potrwa do 29 lipca 2016 r. W tym roku na konkursy przeznaczono z RPO WM 2014-2020 ponad 186 mln zł. Efektem końcowym (do 2023 r.) ma być ponad 130 km ścieżek na terenie Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego.

Z samochodu do komunikacji publicznej

Dużym ułatwieniem dla kierowców w poruszaniu się w obrębie aglomeracji warszawskiej są parkingi Park&Ride (Parkuj i Jedź). Samorządy mogą ubiegać się o dofinansowanie na tworzenie takich miejsc do 30 czerwca. W tym roku przeznaczone jest na to ok. 64 mln zł w ramach ZIT. Docelowo do 2030 r. na terenie Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego ma powstać dziewięć takich parkingów (w sumie z 950 miejsc parkingowych).

Konkurs jest tak pomyślany, by stworzyć kompleksowe rozwiązania. Nie chodzi tylko o budowę parkingu. Poza tym, że powinien on być skorelowany z transportem publicznym (najlepiej przy węźle przesiadkowym), to dodatkowo punktowane jest jego powiązanie ze ścieżkami rowerowymi. Ocenie podlega również to, ile miejsc parkingowych dla rowerów się w nim znajdzie.

Ze względu na potrzebę świadomego kształtowania przestrzeni publicznej duży wpływ na wysoką ocenę inwestycji będą miały obiekty, które zostały zaprojektowane w wyniku konkursu architektonicznego lub urbanistycznego.

Wnioski w obu konkursach wraz z załącznikami powinny być przygotowane i złożone za pomocą systemu elektronicznego MEWA 2.0 dostępnego w serwisie www.funduszedlamazowsza.eu.

Plany niektórych gmin

Szczepan Ostasz, wiceburmistrz gminy Marki (pow. wołomiński): Chcielibyśmy poprawić możliwości komunikacyjne w ramach wykorzystania bardzo dobrego środka transportu, jakim jest rower i umożliwić mieszkańcom naszego regionu bezpieczne korzystanie z takiej właśnie infrastruktury. Mamy już gotowe projekty. Chcielibyśmy wygrać jakieś pieniądze w tym konkursie i wydać je już w przyszłym roku.

Andrzej Kurzela, zastępca prezydenta Pruszkowa (pow. pruszkowski): Będziemy składali wnioski już w pierwszych naborach na budowę parkingu „Parkuj i Jedź” przy stacji PKP w Pruszkowie. Planujemy budowę dwóch parkingów. Jednego w poziomie zero, naziemnego od strony ulicy Waryńskiego na ok. 100 miejsc, oraz drugiego wielopoziomowego na ok. 300 miejsc. Chcemy również wybudować ścieżki rowerowe. Planujemy zawarcie porozumienia z sąsiednimi gminami tak, aby te ścieżki były zintegrowane w całym regionie.

Andrzej Cieślak, wójt gminy Leszno (pow. warszawski zachodni): ZIT dla nas wszystkich, tych 39 gmin i Warszawy, jest wielką nadzieją. Gmina Leszno planuje przede wszystkim ścieżki rowerowe, a także inwestycje w ramach Parkuj i Jedź. Chcemy sięgać także po środki przeznaczone na edukację. W tym roku jest nabór na parkingi i oczywiście składamy wniosek. Liczymy, że tę inwestycję będziemy realizować w przyszłym roku, a może nawet uda się jeszcze w tym. Jeśli chodzi o ścieżki rowerowe, to planujemy złożyć wniosek wspólnie z gminą Czosnów w przyszłym roku, a inwestycję realizować w 2018 r.

Janusz Budny, wójt gminy Wiązowna (pow. otwocki): Dla nas to jest rozwiązanie – marzenie. Jeśli chodzi o ścieżki rowerowe, to my tak naprawdę dopiero zaczynamy, więc takie partnerstwo czy też możliwość współpracy z dużymi samorządami jest dla nas bardzo korzystne. Chcemy wybudować nawet kilka kilometrów ścieżek. Mamy już projekty. Nasze przygotowania są bardzo zaawansowane. Wkrótce składamy wniosek i rozpoczynamy działania.

Anna Choma, sekretarz gminy Wieliszew (pow. legionowski): Przygotowujemy się do kilku projektów, na które nabory będą ogłoszone w tym roku. Są to m.in. ścieżki rowerowe, parkingi Park&Ride, projekty edukacyjne i dofinansowanie do terenów inwestycyjnych. To poważne inwestycje, jak na gminę wiejską. Jest dużo pracy i dużo przygotowań, a dzisiejsza konferencja jest dla nas sygnałem, że wszystko już wchodzi w fazę realizacji.

Więcej informacji o tegorocznych konkursach w załączonej informacji prasowej.

W trybie pozakonkursowym odbywają się nabory wniosków na projekty dotyczące e-usług (Poddziałanie 2.1.2 E-usługi dla Mazowsza w ramach ZIT – na ten rok przeznaczona jest cała dostępna pula środków – ok. 118,2 mln zł) oraz promocji gospodarczej regionu w wymiarze krajowym i międzynarodowym (Poddziałanie 3.2.1 Promocja gospodarcza regionu w ramach ZIT – na ten rok przeznaczona jest cała dostępna pula środków – ok. 24 mln zł).

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to mechanizm, który został stworzony dla Warszawy i obszaru funkcjonalnego wokół. W RPO WM 2014-2020 na inwestycje zaplanowane w ramach ZIT przeznaczonych jest 165,8 mln euro, czyli ok. 700 mln zł. Liderem ZIT jest m.st. Warszawa, które od lipca 2015 r. jest też Instytucją Pośredniczącą ds. ZIT. Mazowiecki ZIT tworzy 40 powiązanych funkcjonalnie gmin: m.st. Warszawa, Błonie, Brwinów, Czosnów, Góra Kalwaria, Grodzisk Mazowiecki, Halinów, Izabelin, Jabłonna, Jaktorów, Józefów, Karczew, Kobyłka, Konstancin-Jeziorna, Legionowo, Leszno, Lesznowola, Łomianki, Marki, Michałowice, Milanówek, Nadarzyn, Nieporęt, Nowy Dwór Mazowiecki, Otwock, Ożarów Mazowiecki, Piaseczno, Piastów, Podkowa Leśna, Pruszków, Radzymin, Raszyn, Stare Babice, Sulejówek, Wiązowna, Wieliszew, Wołomin, Ząbki, Zielonka, Żyrardów. Opracowana została Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych dla Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego 2014-2020+. Tworzyły ją wspólnie samorządy wchodzące w skład porozumienia. Więcej informacji na stronie: http://omw.um.warszawa.pl.