293^[1] mazowieckie gminy (93 proc.) wykazały obecność azbestu na swoim terenie. Mazowsze jest jednym z najlepiej zinwentaryzowanych regionów w kraju. Z przeprowadzonych analiz wynika, że na terenie mazowieckich gmin znajduje się ponad 970 tys. ton wyrobów zawierających azbest, z czego 917 tys. ton wciąż czeka na unieszkodliwienie. O dotację w formie dofinansowania bądź pożyczki na usuwanie azbestu można starać się w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Na ten rok zarezerwowanych jest w sumie 5,5 mln zł.

Azbest – włóknisty minerał odporny na wysokie i niskie temperatury, działanie środków chemicznych, a przy tym o właściwościach termoizolacyjnych czy dźwiękochłonnych był jednym z chętniej stosowanych surowców w Polsce w XX w. Niestety obecnie z uwagi na jego rakotwórcze właściwości stał się materiałem niepożądanym, który trzeba jak najszybciej wyeliminować.

– Mamy na Mazowszu duży problem z azbestem. Trzeba pamiętać o tym, że jest to produkt, który trzeba zlikwidować z naszych domów, z naszych budynków – przypomina wicemarszałek Janina Ewa Orzełowska. – Samorząd województwa mazowieckiego poprzez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dba o to, aby znalazły się na to środki. Do 30 września 2016 r. można ubiegać się o wsparcie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska zarówno w formie dotacji, jak i pożyczki. O wsparcie mogą ubiegać się jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki podległe, osoby prawne oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – dodaje.

Szacuje się, że na terenie Mazowsza znajduje się ok. 2 mln ton wyrobów zawierających azbest ^[2]. Jesteśmy jednym z dwóch regionów o największym nagromadzeniu wyrobów wyprodukowanych na bazie tego surowca.

Największe ilości wyrobów zawierających azbest zinwentaryzowano w powiatach ostrołęckim (ponad 60 tys. ton), radomskim (ponad 56 tys. ton), mińskim (ponad 44 tys. ton), siedleckim (ponad 42 tys. ton), grójeckim (ponad 39 tys. ton) i ostrowskim (ponad 36 tys. ton). Wśród miast powiatowych najwięcej wyrobów azbestowych jest zlokalizowanych w Warszawie, gdzie do unieszkodliwienia wciąż pozostaje ponad 24 tys. ton. Na drugim miejscu plasuje się Płock (ponad 5 tys. ton). Najlepiej natomiast wypada Radom (ponad 1 tys. ton).

Wśród najczęściej występujących na terenie Mazowsza wyrobów na bazie azbestu wymienić można płyty azbestowo-cementowe (używane m.in. do krycia dachów), rury oraz złącza azbestowe i azbestowo-cementowe.

postępowanie przy usuwaniu azbestu

Za usunięcie wyrobów zawierających azbest odpowiadają właściciele obiektów. Jednak pierwszym etapem jest przeprowadzenie gruntownej inwentaryzacji, a następnie przygotowanie oceny stanu i możliwości bezpiecznego usunięcia wyrobów zawierających azbest. Zbieranie informacji o ilości i miejscu składowania wyrobów azbestowych, a także kontrolowanie i ewentualne usuwanie dzikich wysypisk leżą w gestii wójtów, burmistrzów i prezydentów. Urzędy gmin i miast odpowiedzialne są również za wprowadzanie danych zawierających azbest, których właścicielami są osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami, do bazy odpadowej. Gminy i powiaty opracowują także programy usuwania wyrobów zawierających azbest. Natomiast, na poziomie województwa został przyjęty program usuwania azbestu z terenu województwa mazowieckiego – będący załącznikiem do Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami.

wsparcie finansowe

Dofinansowanie na usuwanie azbestu można uzyskać z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Oferuje on dwie formy wsparcia – dotację lub pożyczkę. O pomoc mogą ubiegać się jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki podległe, osoby prawne oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Na ten rok zarezerwowanych jest łącznie 5,5 mln zł.

Osoby prawne oraz osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą, składają wnioski o dofinansowanie indywidualnie. Natomiast osoby fizyczne, w tym wspólnoty mieszkaniowe, które nie prowadzą działalności gospodarczej, mogą to zrobić tylko za pośrednictwem gminy.

Wnioski można składać do wyczerpania alokacji, nie później niż do 30 września 2016 r., a w przypadku posiadania umowy z wykonawcą zadania nie później niż do 31 października 2016 r. (decyduje data wpłynięcia).

Wysokość dofinansowania może wynieść nawet 85 proc. kosztów kwalifikowalnych (w przypadku dotacji) lub 100 proc. kosztów kwalifikowalnych (w przypadku pożyczki).

Od maja 2002 r. obowiązuje 30-letni krajowy program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest. Określone zostały w nim zadania legislacyjne oraz pozalegislacyjne, które mają na celu zwiększenie możliwości kontrolowania prawidłowego usuwania wyrobów zawierających azbest oraz uruchomienie wsparcia finansowego dla działań prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz usprawnienie systemu monitoringu realizacji programu. Celem programu jest przede wszystkim usunięcie z terenu kraju wyrobów zawierających azbest, a także wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych. Obowiązujące obecnie przepisy pozwalają na użytkowanie wyrobów azbestowych do końca 2032 r.

^[1] Liczba gmin, które wprowadziły dane na temat ilości wyrobów zinwentaryzowanych i unieszkodliwionych odpadów do Bazy Azbestowej.

^[2] Zgodnie z Programem Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032.