W czasie kryzysu konieczne stało się szukanie oszczędności. Jak się okazuje dobrym obszarem do minimalizowania kosztów może być m.in. energia elektryczna. Wystarczy sięgnąć po innowacyjne metody. Doskonałym przykładem są mazowieckie szpitale, samorządy, szkoły które zmniejszyły aż o 20-25 proc. koszty związane z zakupem energii dzięki grupowemu zakupowi. Właśnie dobiega końca kolejny ogłoszony przez Mazowiecka Agencję Energetyczną przetarg. Szansą na szukanie oszczędności w tej dziedzinie jest także podpisany dziś Mazowiecki Pakt na Rzecz Oszczędności Energii.

– Zawarty dziś pakt to rodzaj deklaracji w tak ważnym temacie, jakim jest oszczędzanie energii. Wierzę, że sygnatariusze zaangażują się w jego promocję i swoim działaniem będą dawać przykłady dobrych praktyk – powiedział marszałek Adam Struzik. – Samorząd wojewdztwa skorzystał już m.in. z możliwości grupowego zakupu energii dla szpitali. Nasza spółka – Mazowiecka Agencja Energetyczna – aktywnie wspiera wszelkie starania o alternatywne, a także ekonomiczne pozyskiwanie energii. Co ważne, temat ten jest jednym z priorytetów w Unii Europejskiej, która w kolejnej agendzie dofinansuje w dużej mierze projekty energetyczne.

Województwo mazowieckie jest największym poza Śląskiem konsumentem energii elektrycznej. Wytwarza jej jednak za mało w stosunku do potrzeb. Głównym problemem Mazowsza jest zbyt małe wykorzystywanie dostępnych zasobów energii odnawialnej, a opieranie się w dużej mierze na węglu. W ciągu ostatnich 10 lat zużycie energii pierwotnej w przeliczeniu na 1 mieszkańca Mazowsza wzrosło w przypadku energii elektrycznej o 50 proc., a w przypadku energii na ogrzewanie o 35 proc. Niestety, spalanie coraz większej ilości paliw przekłada się na wzrost zanieczyszczenia środowiska.

W ramach zobowiązań ekologicznych Unia Europejska wyznaczyła na 2020 rok cele ilościowe, tzw. „3x20%”. Chodzi o zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20 proc. w stosunku do 1990 r., zmniejszenie zużycia energii o 20 proc. w porównaniu z prognozami dla UE na 2020 r. oraz zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 20 proc. całkowitego zużycia energii w UE.

W realizacji tego celu pomóc ma podpisany dziś Mazowiecki Pakt na Rzecz Oszczędności Energii. Sygnatariuszami paktu oprócz przedstawicieli Samorządu Województwa Mazowieckiego i Mazowieckiej Agencji Energetycznej są przedstawiciele: Konwentu Powiatów Województwa Mazowieckiego, Konwentu Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Województwa Mazowieckiego, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, największych korporacji energetycznych (ENERGA SA, RWE Polska SA, PGE Energia Odnawialna SA), gazowych (PGNiG), petrochemicznych (PKN Orlen SA), a także Politechniki Warszawskiej i Radomskiej.

Mazowsze charakteryzuje się dużym, aczkolwiek niedostatecznie wykorzystywanym, potencjałem energetycznym. Co prawda, z roku na rok powstaje na terenie regionu coraz więcej inwestycji realizowanych przy wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Niestety wciąż główną barierą, jaka stoi na przeszkodzie większego ich stosowania, są wysokie koszty instalacji odpowiednich urządzeń. Tu naprzeciw samorządom lokalnym wychodzą w dużej mierze fundusze ochrony środowiska (NFOŚiGW, WFOŚiGW) oferujące wsparcie finansowe w postaci pożyczek o preferencyjnym stałym oprocentowaniu, bezzwrotnych dotacjach, a także dopłatach do oprocentowania i spłatach części kapitału kredytów zaciągniętych w bankach komercyjnych. Środki te mogą być przeznaczone m.in. na kolektory słoneczne, elektrownie wiatrowe i wodne, biomasę, biogaz, pompy ciepła czy geotermię.

Oprócz środków krajowych możliwe jest także korzystanie z dotacji unijnych. Jednym z instrumentów służących finansowaniu tego rodzaju przedsięwzięć jest Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (RPO WM), gdzie na realizację przedsięwzięć w ramach działania 4.3 Ochrona powietrza, energetyka przeznaczonych zostanie ze środków unijnych ponad 200 mln zł. Wśród dofinansowanych inwestycji znajdą się:

• budowa instalacji fotowoltaicznej i wiatrowej wraz z systemem  kogeneracyjnym dla Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Radomiu: wartość projektu to blisko 7 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniesie ponad 4,5 mln zł;
• budowa elektrowni wiatrowych o łącznej mocy 4MW na terenie powiatu mławskiego: wartość projektu to ponad 19,4 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniesie 6,3 mln zł;
• budowa elektrowni wiatrowej o mocy 2 MW w miejscowości Grodkowo – Zawisze: wartość projektu to ponad 13 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniesie ponad 5 mln zł;
• budowa elektrowni wiatrowej o mocy 2 MW w miejscowości Bachorza (sokołów podlaski): wartość projektu to ponad 11,2 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniesie ponad 4,5 mln zł;
• termomodernizacja oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii dla poprawy jakości funkcjonowania najstarszej i największej w Polsce Kolekcji Zoologicznej (Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk): wartość projektu to ponad 1,3 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniesie ponad 870 tys. zł;
• wykorzystanie energii odnawialnej poprzez zastosowanie instalacji solarnych i pomp ciepła, celem poprawy środowiska naturalnego gminy Myszyniecwartość projektu to ponad 9,6 mln zł, z czego dofinansowanie unijne wyniesie 6,7 mln zł.

Ponadto samorządy mogą ubiegać się o dotacje w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, a także z funduszu norweskiego czy programu szwajcarskiego.

INWESTYCJE ZREAZLIZOWANE NA TERENIE MAZOWSZA

Wśród przykładowych przedsięwzięć wymienić można m.in.:

• Oczyszczalnia ścieków Czajka– oczyszczanie odbywa się poprzez cztery ciągi technologiczne. Zebrany osad jest fermentowany, a powstający w tym procesie biogaz po spaleniu służy do celów grzewczych.
• Zmodernizowana Elektrociepłownia w Płońsku– zastosowano odnawialne źródła energii oraz instalację skojarzonej produkcji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o spalanie biomasy w ciepłowni miejskiej.
• Elektrociepłownia w Ostrołęce– zainstalowano nowy kocioł fluidalny opalany biomasą w postaci kory i zrębków drzewnych. Ciepło w wodzie i parze technologicznej zasila system ciepłowniczy miasta i okoliczne zakłady przemysłowe.
• Zakład Geotermia Mszczonów– do celów grzewczych wykorzystano wody z ciepłych źródeł podziemnych. Ciepłownia geotermalna zastąpiła kotłownie węglowe.
• Składowisko odpadów stałych w Zakroczymiu– na składowisku odpadów stałych wybudowano przetwornice biogazu, który jest przetwarzany na energię elektryczną,
• Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Otwocku– wykonano instalację grzewczą opartą na kolektorach słonecznych.

POTENCJAŁ ENERGETYCZNY MAZOWSZA

Mazowsze charakteryzuje się dużym, aczkolwiek niedostatecznie wykorzystywanym, potencjałem energetycznym. I tak, największe możliwe do wykorzystania zasoby biomasy drzewnej znajdują się w powiatach: makowskim, ostrowskim, ostrołęckim, przasnyskim, wyszkowskim, grójeckim i garwolińskim. Rozwój małej energetyki wiatrowej jest najbardziej optymalny w środkowo-zachodniej części województwa mazowieckiego – w powiatach płockim, płońskim, mławskim, ciechanowskim, grójeckim i garwolińskim. Najkorzystniejsze warunki wykorzystania energii geotermalnej występują natomiast w powiatach płockim, żuromińskim, płońskim, sierpeckim, sochaczewskim, żyrardowskim. Najbardziej zasobne zbiorniki wód geotermalnych związane są z niecką warszawską, przebiegającą przez zachodnią i południowo-zachodnią część województwa. Tamtejsze wody geotermalne osiągają temperaturę od 30 do 80ºC. Jeśli chodzi o energetykę słoneczną, to na terenie całego województwa mazowieckiego są podobne warunki do jej rozwoju. Dużym zainteresowaniem cieszą się zwłaszcza kolektory słoneczne. Potencjał rozwoju małej energetyki wodnej skupia się wzdłuż większych cieków wodnych regionu: Radomki, Skrwy Prawej, Wkry, Jeziorki, Liwca i Iłżanki.