Z mediach wciąż jest żywy pomysł posłów PiS dotyczący podziału województwa mazowieckiego. O tym, dlaczego koncepcja ta jest nie tylko niepotrzebna, ale także szkodliwa, przekonują już nie tylko samorządowcy, ale również naukowcy.

Wątpliwe argumenty

Przypomnijmy: członkowie partii rządzącej opowiadają się za podziałem Mazowsza poprzez wydzielenie administracyjne z tkanki regionu metropolii warszawskiej. Zdaniem pomysłodawców miałoby to pomóc w bardziej sprawiedliwej dystrybucji środków unijnych. Rzekomo na integralności regionu korzysta głównie bogata Warszawa, a biedniejsze subregiony są stratne, bo stolica zawyża statystyczny poziom zamożności całego województwa. To z kolei skutkuje nierównomiernym rozwojem regionu. Czy rzeczywiście?

Jak jest naprawdę? Ocenia specjalista

Teraz do tych planów odniósł się prof. Paweł Swianiewicz z Katedry Rozwoju i Polityki Lokalnej Uniwersytetu Warszawskiego na łamach Rzeczpospolitej. Autor artykułu nie ukrywa, że pomysł jest chybiony, a argumenty po podziale pieniędzy z UE po prostu nieprawdziwe. Tłumaczy, że administracyjny podział Mazowsza nie zmieni nic w rozdziale środków unijnych, bo sprawiedliwszej dystrybucji służy przeprowadzony w 2018 r. podział na dwa odrębne regiony statystyczne NUS-2. Efektem tego podziału jest fakt, że Warszawa w unijnych statystyka traktowana jest jako odrębny region i nie ma możliwości, żeby jako bogatsza zawyżała statystyki pozostałej części Mazowsza.

Prof. Paweł Swianiewicz odniósł się także do używanego przez partię rządzącą argumentu o równomiernym rozwoju Mazowsza. Podkreśla, że w świetle jego badań przekonanie to nie wytrzymuje konfrontacji z faktami, i to z kilku przyczyn. Przede wszystkim utrudni wykonywanie przez samorząd przypisanych mu zadań, takich jak dofinansowanie przewozów regionalnych czy utrzymanie dróg wojewódzkich. Co bardzo istotne, samorząd odpowiada także za wyposażenie szpitali wojewódzkich —  znaczna część placówek, zwłaszcza specjalistycznych, znalazłaby się przecież na obszarze planowanego województwa stołecznego.

Kolejnym zarzutem, który prof. Paweł Swianiewicz wytacza przeciwko argumentom PiS jest fakt, że europejskie programy regionalne przy rozdziale środków preferują duże inwestycje o oddziaływaniu ponadregionalnym, a takie realizowane są najczęściej w wielkich aglomeracjach. Zatem i to stwierdzenie okazuje się nieprawdziwe – w przypadku podziału Mazowsza dystrybucja unijnych pieniędzy nie tylko nie byłaby bardziej sprawiedliwa, ale wręcz skorzystałaby na niej aglomeracja warszawska.

Skąd pomysł?

Jak ocenia prof. Paweł Swianiewicz, jedną z przyczyn forsowania przez polityków PiS pomysłu podziału Mazowsza może być niewiedza, a także nieznajomość lub brak zrozumienia faktów. Kolejnym argumentem może być cynizm polityków i chęć odwrócenia uwagi od innych niewygodnych zdarzeń, np. przebiegu pandemii.

Profesor zakłada możliwość jeszcze jednego, równie pesymistycznego powodu.

– Ostatnim wytłumaczeniem dążenia do podziału województwa maże być chęć odniesienia zysku politycznego (nadzieja, że przy nowym układzie granic uda się przejąć władzę w jednym lub obu nowo powstałych województwach) – zauważa specjalista na łamach Rzeczpospolitej.

Brak argumentów to nie jedyna wada projektu

Jednak to nie tylko intencje pomysłodawców i słabość ich argumentów zastanawia w całej sprawie.

– Poza możliwymi skutkami reformy, tym, co mnie mocno niepokoi jest tryb jej ogłaszania i wdrażania. Zmiana podziału na województwa to naprawdę bardzo poważna decyzja. Oczekiwałbym klarownego przedstawienia wizji i celów zmian, potem czasu na spokojną dyskusję, wypowiedzi ekspertów, ale także zainteresowanych partnerów społecznych i samorządowych, a dopiero potem decyzji – kończy swoją wypowiedź w Rzeczpospolitej prof. Paweł Swianiewicz.

W styczniowym wydaniu pisma Samorządu Województwa Mazowieckiego „Mazowsze serce Polski” ukaże się obszerny artykuł prof. Pawła Swianiewicza na temat skutków ewentualnego podziału województwa.