Potrzeba zwiększenia zrównoważonej i inteligentnej mobilności miast i obszarów metropolitalnych. Na grudniowej sesji plenarnej Komitetu Regionów Unii Europejskiej, która odbywa się od 8 do 10 grudnia w trybie online, miasta i regiony przyjęły propozycje dotyczące lepszego transportu publicznego.

Konieczna jest integracja, poprzez inwestycje w transport publiczny, terenów wiejskich z metropoliami.

W opinii, wygłoszonej 9 grudnia, sprawozdawca Adam Struzik (PL/PPE), marszałek województwa mazowieckiego przedstawił wyzwania związane ze wzrostem ruchu samochodowego w miastach i obszarach metropolitalnych. Wezwał do opracowania zrównoważonych i inteligentnych rozwiązań w zakresie mobilności. Marszałek zaznaczył, że inwestycje w przyjazny dla środowiska transport publiczny nie mogą pomijać jego innej wymaganej cechy: transport musi być atrakcyjny dla ludzi. Także tych, mieszkających na terenach wiejskich w okolicach dużych miast.

Potrzebny zmodernizowany transport publiczny

Transport odpowiada za około jedną czwartą emisji gazów cieplarnianych w UE. Niektóre środki transportu mają negatywny wpływ na jakość życia i zdrowia – zanieczyszczają powietrze, powodują zatłoczenie ruchu, hałas. Nie sposób nie wspomnieć o wypadkach i sposobie wykorzystania przestrzeni publicznej. Z drugiej strony, charakter regionów metropolitalnych wymaga, aby obywatele dojeżdżali z obszarów podmiejskich do centrów miast. To sprawia, że konieczna jest zmiana mobilności na przyjazną dla środowiska i oznacza, że opłacalny transport publiczny musi znajdować się w centrum tej transformacji.

– Nowoczesne miasta opierają się na dobrze zorganizowanym i sprawnie zarządzanym transporcie publicznym, co ma kluczowe znaczenie dla ich rozwoju. Potrzebujemy alternatywnych rozwiązań dla indywidualnego transportu samochodowego, dla którego rzeczywiste koszty są obecnie znacznie niedoszacowane. Jednocześnie musimy mieć świadomość, że istnieje odwrotna tendencja do korzystania z transportu publicznego z powodu pandemii COVID-19. Dlatego musimy inwestować w innowacyjne rozwiązania i wyciągnąć wnioski z obecnej sytuacji, aby rozwijać odporne systemy transportu publicznego, które są bezpiecznym i sprawiedliwym wyborem dla obecnego kryzysu i dla innych, które mogą wystąpić w przyszłości – powiedział Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego.

Edukacja i dekarbonizacja

Sprawozdawca wezwał Komisję Europejską do zapewnienia wsparcia i finansowania nie tylko nowych inwestycji w miejskie środki transportu publicznego i niezmotoryzowanej infrastruktury mobilności, ale także do przeróbki przestarzałych i nieefektywnych rozwiązań. Instrument „Łącząc Europę”, Fundusz na rzecz modernizacji oraz instrument odbudowy gospodarczej i odporności, a także Fundusz „Sprawiedliwej transformacji” muszą zapewnić swój wkład w inwestycje w zrównoważoną mobilność miejską, pomagając miastom i obszarom metropolitalnym osiągnąć dekarbonizację wszystkich rodzajów transportu i zapewnić bardziej zrównoważony podział modalny.

Sprawozdawca podkreślił ponadto znaczenie zaspokojenia potrzeb obywateli dotyczących transportu przy jednoczesnym ograniczeniu ich zapotrzebowania na podróże i związanych z tym negatywnych skutków. Ścisła współpraca w dziedzinie transportu i planowania przestrzennego może zapewnić obywatelom dostęp do wszystkich rodzajów towarów i usług, w szczególności w dziedzinie zdrowia, edukacji, sportu, kultury i wsparcia społecznego.

Sprawozdawca zaapelował również o niezawodne zintegrowane systemy transportu publicznego łączące obszary wiejskie, podmiejskie i miejskie, zwłaszcza dla osób dojeżdżających do pracy, osób starszych i młodzieży. – Władze regionalne mają do odegrania szczególną rolę w zakresie efektywności transportu publicznego oraz integracji miast i obszarów metropolitalnych z obszarami wiejskimi poprzez nowoczesne planowanie i finansowanie transportu publicznego. Odgrywają tu również kluczową rolę w finansowaniu zewnętrznym z unijnych funduszy spójności, a także w innych instrumentach finansowania inwestycji transportowych, zwłaszcza w ramach Europejskiego Zielonego Ładu – mówił Adam Struzik.

Zdaniem Adama Struzika, miasta i obszary metropolitalne będą potrzebowały decyzji politycznych opartych na pracy koncepcyjnej, organizacyjnej i edukacyjnej oraz muszą dysponować odpowiednimi zasobami finansowymi, aby osiągnąć cele związane z dekarbonizacją. Zmiana nawyków społecznych w kierunku większego udziału transportu mniej szkodliwego dla środowiska wymaga świadomości ze strony użytkowników, a przede wszystkim zapewnienia im rzeczywistego wyboru.