Jak rozwiązać najistotniejsze problemy dotyczące opieki psychiatrycznej w dobie pandemii COVID-19? To główny temat spotkania w UMWM, w którym uczestniczyli dyrektorzy i prezesi podmiotów leczniczych o profilu psychiatrycznym, dla których Województwo Mazowieckie jest podmiotem tworzącym lub w których posiada udziały.

W spotkaniu wzięli udział m.in.: Elżbieta Lanc, członek zarządu Województwa Mazowieckiego, Michał Dzięgielewski, p.o. dyrektora Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Halina Krajkowska, zastępca dyrektora Wydziału Zdrowia Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego.

Województwo Mazowieckie prowadzi 7 szpitali o profilu psychiatrycznym, w tym 2 szpitale dla dzieci i młodzieży:

• Wojewódzki Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej im. prof. dr E. Wilczkowskiego w Gostyninie,
• Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie,
• Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej im. dr. B. Borzym w Radomiu,
• Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie,
• Mazowiecki Szpital Wojewódzki Drewnica Sp. z o.o.,
• Mazowieckie Centrum Neuropsychiatrii Sp. z o.o.,
• Szpital Mazowiecki w Garwolinie Sp. z o.o.

Ponadto w trzech wieloprofilowych podmiotach leczniczych funkcjonują oddziały psychiatryczne.

TEMATY SPOTKANIA

Rozliczenie  finansowe świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych w 2020 r. – możliwość wystąpienia o 1/12 kontraktu

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 14 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej umożliwia wprowadzenie rozwiązań pozwalających na poprawę płynności finansowej i zachowanie poziomu przychodów świadczeniodawców dzięki utrzymaniu w okresie przejściowym porównywalnych miesięcznych płatności z tytułu realizacji umów z Narodowym Funduszem Zdrowia, przyspieszenie przepływów finansowych do podmiotów poprzez możliwość wystawienia rachunku z kwotą wynikającą z wartości umowy na dany miesiąc. Wątpliwości kierowników podmiotów leczniczych budzi kwestia niewykorzystanych na świadczenia opieki zdrowotnej środków pochodzących z Narodowego Funduszu Zdrowia. Podmioty lecznicze, działając w rygorze sanitarnym, w sposób ograniczony udzielają świadczeń opieki zdrowotnej i nie wiedzą, czy środki finansowe pochodzące z niezrealizowanego kontraktu będą musiały zwrócić oraz jaki wpływ będzie miała aktualna sytuacja na wysokość finansowania w przyszłym roku.

Problemy kadrowe

Mimo stosowania wielu możliwości pozyskiwania personelu i dostosowywania podmiotów leczniczych do oczekiwań pracowników, pozyskiwanie kadry medycznej na lokalnym rynku nie jest łatwe, ponieważ w Polsce liczba lekarzy specjalistów psychiatrii jest niewystarczające.

Według rejestru prowadzonego przez Naczelną Radę Lekarską w województwie mazowieckim w 2019 r. aktywnie pracowało 779 specjalistów psychiatrii, w tym lekarzy specjalistów lub lekarzy z II stopniem specjalizacji – 685,  a lekarzy specjalistów z  I stopniem – 94.

Nierealne do spełnienia normy zatrudnienia pielęgniarek w oddziałach psychiatrycznych

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 czerwca 2019 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz. U. z 2019 r. poz. 1285) określa m.in. minimalne normy zatrudnienia pielęgniarek w opiece psychiatrycznej. Będą one obowiązywały od 1 stycznia 2021 r. Niespełnienie norm oznacza konieczność dostosowania liczby łóżek w szpitalach psychiatrycznych i leczenia odwykowego do liczby zatrudnianego personelu, co może prowadzić do likwidacji łóżek przeznaczonych dla pacjentów.

Zgodnie z danymi przekazanymi przez podmioty lecznicze Województwa Mazowieckiego, biorąc pod uwagę aktualny stan zatrudnienia oraz liczbę łóżek, w celu dostosowania do norm zatrudnienia pielęgniarek dla wszystkich oddziałów psychiatrycznych konieczne będzie zatrudnienie ponad 400 pielęgniarek (etatów)
lub likwidacja około 800 łóżek, w tym dla oddziałów ogólnopsychiatrycznych dla dorosłych (4700) konieczne będzie zatrudnienie ponad 130 pielęgniarek (etatów) lub likwidacja około 260 łóżek.

Konwent Marszałków Województw RP 31 lipca 2020 r. podjął Stanowisko nr 8 w sprawie zmiany wskaźników norm zatrudnienia oraz terminu wyznaczonego na ich dostosowanie wynikającego z § 13 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 19 czerwca 2019 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, w którym proponuje, m.in. 

• zmianę terminu dostosowania norm zatrudnienia – zamiast do 31 grudnia 2020 r. – w terminie do 31 grudnia 2022 r.
• wprowadzenie okresu przejściowego w latach 2022–2024 umożliwiającego m.in.: uzupełnienie w tym okresie braków pielęgniarek innymi pracownikami medycznymi, np. opiekunami medycznymi lub ratownikami medycznymi.

Nadmierne obłożenie łóżek w oddziałach ogólnopsychiatrycznych

Problemem jest nadmierne obłożenie łóżek w oddziałach ogólnopsychiatrycznych zwłaszcza w rejonie Warszawy i okolicznych powiatów. Brak miejsc w podmiotach leczniczych wiąże się z koniecznością funkcjonowania tzw. dostawek, co wpływa na komfort hospitalizacji pacjentów. Rozmawiano również o migracji pacjentów z innych województw, szczególnie widocznej w psychiatrii dzieci i młodzieży.

Centra Zdrowia Psychicznego

Omówiono także funkcjonowanie Centrów Zdrowia Psychicznego z perspektywy podmiotów leczniczych oraz Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.