W tym roku mija 15 lat od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Co te lata zmieniły w poszczególnych powiatach województwa mazowieckiego? Jakie zmiany przeszedł subregion radomski?

 

– Ostatnich 15 lat to był bardzo dobry czas dla kraju i dla Mazowsza. Dzięki środkom z UE udało nam się zwodociągować i skanalizować wiele wsi, wybudować drogi, wyposażyć szpitale, stworzyć fantastyczne placówki kulturalne, a także przestrzeń przyjazną mieszkańcom. Po piętnastu latach od wejścia Polski do UE fundusze wspólnotowe nadal są jednym z najważniejszych źródeł finansowania inwestycji na terenie całego kraju – podkreśla marszałek Adam Struzik. – Trzeba pamiętać, że choć jako kraj wpłaciliśmy 51,8 mld euro składek, to otrzymaliśmy z UE w ramach różnych programów 159,4 mld euro. Wyraźnie jesteśmy na plusie. Poza tym członkostwo w UE to możliwość wpływania na ważne sprawy, kształtowania prawa. Na tym nie koniec. W Brukseli cały czas trwają prace nad nowym budżetem. Chcemy, aby Komisja Europejska oparła go na istniejącym od 1 stycznia 2018 r. podziale statystycznym, w ramach którego wyodrębnione zostały dwa regiony: warszawski stołeczny i mazowiecki regionalny.

Jak zmienił się subregion radomski?

W ciągu tych 15 lat uczestnictwa naszego kraju w UE subregion radomski przeszedł ogromne zmiany. Ich efektem są nowe i zmodernizowane drogi, wyremontowane i wyposażone placówki zdrowotne i kulturalne, a także nowoczesne obiekty sportowe i place zabaw. W sumie do Radomia i siedmiu powiatów trafiły już blisko 2 mld zł z UE. Wsparcie unijne pochodziło z programów ZPORR 2004–2006, RPO WM 2007–2013, PROW 2007–2013, a także RPO WM 2014–2020 i PROW 2014–2020.

– Ponad 2 tys. projektów, blisko 2 mld zł dofinansowania unijnego – to najlepiej obrazuje aktywność samorządów i przedsiębiorców z subregionu radomskiego w pozyskiwaniu środków unijnych. Cieszę się, że dzięki temu wsparciu udało się zrobić tak wiele. Te liczby przekładają się bowiem przede wszystkim na rozwój naszego regionu, a nasi mieszkańcy zyskują nowe przestrzenie kulturalne czy lepszy dojazd do miejsca pracy. Zwiększa się komfort leczenia, podróżowania i wypoczynku – podkreśla wicemarszałek Rafał Rajkowski.

Dwa regiony Mazowsza

Po kilku latach analiz, prac i starań 1 stycznia 2018 r. województwo mazowieckie zostało statystycznie podzielone. To olbrzymi sukces Mazowsza. Od początku zeszłego roku Unia Europejska traktuje województwo mazowieckie nie jako jeden spójny i szybko bogacący się region, ale zauważa jego zróżnicowanie, co przekłada się na wydzielenie dwóch odrębnych jednostek statystycznych NUTS 2: regionu warszawskiego stołecznego oraz regionu mazowieckiego regionalnego. Również od pierwszego stycznia funkcjonuje nowy podział na NUTS 3. Wśród subregionów pojawił się zupełnie nowy – żyrardowski, w skład którego weszły trzy powiaty: sochaczewski, grójecki i żyrardowski.

– Przez 15 lat naszej obecności w Unii Europejskiej województwo mazowieckie zmieniło się diametralnie. Widać to również na ziemi radomskiej, nie tylko w miastach. Cieszę się, że milowy krok osiągnęły także nasze wsie, które zyskały m.in. ważną infrastrukturę – drogi, wodociągi i kanalizację. Mieszkańcy mogą korzystać też z dobrego zaplecza sportowego – boisk, hal sportowych czy siłowni zewnętrznych. Zmieniło się również nasze rolnictwo. Dzięki środkom unijnym oraz tym z budżetu Mazowsza dziś jesteśmy jednym z potentatów w produkcji żywności – podkreśla Leszek Przybytniak, radny województwa, przewodniczący Komisji Rolnictwa i Terenów Wiejskich.

– Gdyby nie środki unijne i środki z budżetu województwa niewiele udałoby nam się zrobić. Nasze muzeum to dziś wizytówka regionu. Zrealizowaliśmy kilka projektów. Jednym z największych było utworzenie trasy turystycznej „Zdarzyło się kiedyś nad wodą”. Obecnie, również dzięki środkom unijnym, zakończyliśmy już remont kościoła pw. św. Doroty z Wolanowa. Zakończyliśmy prace przy wiatraku z Wierzbicy. Wkrótce udostępnimy go zwiedzającym – zaznacza Ilona Jaroszek, dyrektor Muzeum Wsi Radomskiej.

RPO 2014–2020

Warto podkreślić, że w ramach obecnej perspektywy finansowej wsparcie otrzymało już 408 projektów realizowanych na obszarze subregionu radomskiego. Kwota dofinansowania z UE wyniosła prawie 562 mln zł. Największe środki uzyskały do tej pory działania z zakresu gospodarki niskoemisyjnej (ok. 94,8 mln zł), działalności badawczo-rozwojowej (78,9 mln zł) oraz ważnych społecznie – działań edukacyjnych (68 mln zł), zwłaszcza doskonalenia zawodowego i podnoszenia kompetencji kluczowych wśród dzieci i młodzieży.

Przedsiębiorcy z subregionu radomskiego wyróżniają się dużą aktywnością w pozyskiwaniu środków z UE. W ramach obecnej perspektywy podpisali już 207 umów na 142 mln zł dofinansowania. Najwięcej umów dotyczyło wsparcia przedsiębiorczości i innowacyjności – w sumie 55,4 mln zł dotacji. Sektor biznesu chętnie sięga także po dotacje na projekty badawczo-rozwojowe, edukację dzieci, młodzieży oraz doskonalenie zawodowe dorosłych, a także aktywizację społeczno-zawodową osób wykluczonych.

Wśród największych projektów z subregionu radomskiego wspartych środkami unijnymi w ramach obecnej perspektywy wymienić można:

• Rozwój infrastruktury w zakresie zrównoważonej mobilności miejskiej na terenie Gminy Miasta Radomia oraz Powiatu Radomskiego – 50 mln zł;
• Utworzenie Ośrodka Inteligentnych Specjalizacji w Zakresie Innowacyjnych Technologii Przemysłowych oraz Bezpieczeństwa Technicznego i Środowiskowego (Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy) – 40,8 mln zł;
• Budowę i rozbudowę drogi wojewódzkiej nr 747 od skrzyżowania z drogą krajową nr 79 wraz ze skrzyżowaniem w m. Lipsko do drogi wojewódzkiej nr 754 – 30 mln zł
• Rewitalizację nieruchomości przy ul. Rwańska 2/Rynek 15 oraz Rwańska 4/Rynek 14/Grodzka1 wraz z zagospodarowaniem placu Rynku – etap 1 – 19,5 mln zł;
• Centrum Prototypowania ITeE-PIB (Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy) – 10,6 mln zł
• „Wzrost jakości świadczeń zdrowotnych poprzez wdrożenie platformy e-usług w Radomskim Szpitalu Specjalistycznym” – 8,9 mln zł;

PROW 2014–2020

W obecnej perspektywie do beneficjentów z subregionu radomskiego trafiło już ponad 50,8 mln zł, z czego ponad 16,5 mln zł do powiatu radomskiego, ponad 12,5 mln zł – przysuskiego, ponad 7,3 – zwoleńskiego, ponad 6,1 mln zł – kozienickiego, ponad 3,5 mln zł – szydłowieckiego, ponad 2,6 mln zł – lipskiego oraz ponad 2 mln zł do białobrzeskiego. Podpisanych zostało 217 umów. Najwięcej, bo aż 214 dotyczyło wsparcia w ramach obszaru LEADER. 47 umów dotyczyło budowy bądź modernizacji dróg, 4 – gospodarki wodno-ściekowej, 3 – budowy targowisk, a 2 odnowy wsi.

RPO 2007–2013

Z tego programu do subregionu radomskiego trafił ponad 1 mld zł z UE, z czego ponad 320 mln zł pozyskali beneficjenci z Radomia. Zrealizowanych zostało w sumie 345 projektów.

Wśród największych zrealizowanych wymienić można:

• budowę obwodnicy południowej w Radomiu – ponad 101 mln zł;
• rozbudowę drogi wojewódzkiej nr 727 na odcinku od km 0+000 do km 10+182,50 – 24 mln zł;
• rozbudowę drogi wojewódzkiej nr 732 relacji Stary Gózd - Przytyk na całej długości tj. od km 0+000 do km 16+580 – 43 mln zł;
• budowę Pawilonu Ginekologiczno-Położniczego z wykorzystaniem istniejącej konstrukcji w Radomskim Szpitalu Specjalistycznym im. dr. Tytusa Chałubińskiego wraz z jego wyposażeniem – 25,5 mln zł;
• budowę Centrum Kulturalno-Artystycznego w Kozienicach – 22,8 mln zł;
• kompleksową gospodarkę wodno–ściekową Gminy Stromiec – 17,5 mln zł;
• uzupełnienie systemu wodno-kanalizacyjnego gminy wraz z rozbudową oczyszczalni ścieków i stacji uzdatniania wody w miejscowości Mogielnica – 14,8 mln zł;
• zmianę sposobu użytkowania budynku dawnej elektrociepłowni na Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia" w Radomiu – 13,2 mln zł;
• rewitalizację zespołu pałacowo-parkowego w Warce – 10,4 mln zł;
• „Zdarzyło się kiedyś nad wodą” - Trasa turystyczna w radomskim skansenie – 7,7 mln zł.

PROW 2007–2013

Środki unijne na ten cel to ponad 247,8 mln zł. Zrealizowano ponad 960 projektów. W ramach tego programu wybudowanych zostało 369 km sieci wodociągowych, 290 km sieci kanalizacyjnych, powstało 1075 kanalizacji zagrodowych, 11 oczyszczalni ścieków i 5 targowisk.

ZPORR 2004–2006

Kwota unijnego wsparcia wyniosła około 75 mln zł. W subregionie radomskim zrealizowanych zostało ponad 60 projektów. Największe z nich to m.in.:

• uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w bezpośrednim otoczeniu zbiornika wodnego Domaniów – 6,8 mln zł;
• przebudowę drogi powiatowej – ul. Starokrakowskiej i Krychnowickiej w Radomiu – III Etap – 4,4 mln zł;
• budowę Publicznej Szkoły Podstawowej Nr 20 przy ul. Malenickiej 29 w Radomiu – 4,4 mln zł;
• budowę hali sportowej przy Zespole Szkół Nr 2 w Przysusze – 4,1 mln zł;
• budowę kanalizacji deszczowej i sieci dróg na osiedlu Polesie w Kozienicach – 3,5 mln zł;
• przebudowę ulicy Witosa w Radomiu – 3,7 mln zł;
• budowę urządzeń odwadniających i małej retencji - Komorów Osiedle i Komorów Wieś, Gmina Michałowice – 2,6 mln zł;
• przebudowę ulicy Świętokrzyskiej w Przysusze – 2 mln zł;
• zakup urządzeń medycznych dla Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii RSs w Radomiu – 1,7 mln zł.