„Przemoc, nienawiść czy zaufanie i współpraca” – o tym rozmawiali uczestnicy konferencji zorganizowanej przez MCPS.

W konferencji wzięło ponad 200 osób, m.in. pracowników pomocy społecznej, jednostek samorządu terytorialnego, przedstawicieli organizacji pozarządowych, pracowników ochrony zdrowia, kuratorów sądowych, dziennikarzy oraz przedstawicieli policji z terenu województwa mazowieckiego.

Podczas konferencji poruszono zagadnienia dotyczące przeciwdziałania przemocy w różnej postaci, w tym przemocy wobec dzieci, osób z niepełnosprawnościami, kobiet i mężczyzn, osób starszych, a także mowy nienawiści.

Bezbronni najmłodsi

Dr hab. Małgorzata Dragan z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego w wykładzie inauguracyjnym przedstawiła skalę problemu w perspektywie globalnej, zaznaczając, że przemoc wobec dzieci jest szeroko rozpowszechnionym zjawiskiem.

– Za 80 proc. przypadków przemocy wobec dzieci odpowiadają ich rodzice lub opiekunowie prawni – podkreśliła dr hab. Małgorzata Dragan.

Przemoc wobec dzieci jest poważnym problemem społecznym, doświadczana w dzieciństwie nie jest obojętna dla naszego zdrowia w przyszłości. Jeśli jednak zaniedbywane czy maltretowane dziecko zostanie wcześniej zabrane ze szkodliwego środowiska, rokowania co do jego rozwoju są dobre. Przynajmniej połowie takich dzieci doświadczających przemocy w rodzinie udaje się pomóc.

–  Przemoc wobec dzieci uważana jest w Polsce za problem polityczny, ale przede wszystkim jest to problem społeczny – zwrócił uwagę Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak – To nieprawda, że „rodzina jest święta nawet jak bije dziec". 43 proc. dorosłych, którzy nie widzą przeciwskazań, aby uderzyć dziecko, to dalej zdecydowanie za dużo.

Słabszy nie znaczy gorszy

Dr Monika Zima-Parjaszewska z Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną mówiła o sytuacji osób niepełnosprawnych.

– Opieka może być też przemocą – podkreśliła – Rzadko myślimy o opiece w ten sposób, ale w termin „opieka” wpisana jest władza, a stąd już tylko jeden krok do przemocy i uzależnienia. A przecież każdy człowiek ma prawo do życia bez przemocy, także osoba z niepełnosprawnością.

– W momencie, w którym pozwolimy sobie na traktowanie kobiety w sposób przedmiotowy, dajemy przyzwolenie na przemoc kulturową – w swoim wykładzie o przemocy seksualnej powiedziała prof. Monika Płatek. – Dlatego tak ważne jest promowanie zmiany wzorów społecznych i kulturowych dotyczących zachowania kobiet i mężczyzn, po to, aby doprowadzić do wykorzenienia uprzedzeń, zwyczajów, tradycji oraz innych praktyk opartych na przekonaniu o niższości kobiet lub stereotypom modelu roli kobiet i mężczyzn. (…) Przemoc jest tym, co odbiera człowiekowi moc. A najtrudniej zmienia się świadomość społeczną.

Prof. dr hab. Beata Tobiasz-Adamczyk zauważyła, że zaniedbanie osób starszych to nowa forma przemocy wobec tych osób. Poinformowała, że według badania PolSenior prowadzonego w 2012 r. wśród osób w wieku powyżej 65 roku życia aż 5 proc. potwierdziło bycie ofiarą jakiejkolwiek formy przemocy.

Mowa przemocy

Wykład otwierający panel dyskusyjny dotyczący mowy nienawiści wygłosił socjolog i publicysta Sergiusz Kowalski.

– Za mowę nienawiści uznajemy coś, co ma zbiorowego adresata, funkcjonuje w rzeczywistości fizycznej, ale i obok niej. Służy ona budowaniu pewnego rodzaju obrazu świata, którego wątkiem jest różnie rozumiana obcość. Mowy nienawiści jest coraz więcej, również w polityce, ponieważ jest to skuteczne narzędzie w walce politycznej. Wzrasta znaczenie Internetu i mediów społecznościowych, to tam każdy może czuć się anonimowy. Ponadto istnieje instytucjonalne przyzwolenie ze strony władz i niestety nie walczymy z mową nienawiści. Musimy poszerzać świadomość, opis rzeczywistości może być jej tworzeniem – podkreślił.

Zamykająca konferencję zastępca dyrektora Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej Elżbieta Bogucka zwróciła uwagę na konieczność przeciwdziałania przemocy w naszym społeczeństwie i na wiele form, w jakich ona występuje. Musimy uwrażliwiać polskie społeczeństwo i uświadamiać, że powinniśmy zmieniać postrzeganie naszych ról w społeczeństwie, aby każdy z nas mógł się w nim czuć podmiotowo.