Sejmik przyjął dokument, w którym sprzeciwia się zapisom zawartym w projekcie nowelizacji Kodeksu wyborczego.

Radni zwracają uwagę, że planowane zmiany są kolejnym krokiem w kierunku ograniczenia samorządności w Polsce oraz ponownej recentralizacji. Ich zdaniem proponowane przepisy naruszają Konstytucję RP i ograniczają bierne lub czynne prawa wyborcze obywateli.

Stanowisko

Radni wyrazili się negatywnie o likwidacji jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do rad gmin oraz wprowadzeniu systemu proporcjonalnego we wszystkich kategoriach samorządów (gminach, powiatach i województwach). Oznaczać to będzie – zdaniem radnych – „wyeliminowanie ze startu w wyborach małych, na ogół obywatelskich, lokalnych komitetów wyborczych. Sztuczne podniesienie progu wyborczego do 20 proc., poprzez planowane zmniejszenie okręgów wyborczych, w których będzie można uzyskać od 3 do 7 mandatów, podczas gdy dotychczas było to od 5 do 15 mandatów, spowoduje że komitety wyborcze wyborców będą mogły liczyć na uzyskanie śladowej liczby mandatów jedynie w większych okręgach – sześcio- lub siedmiomandatowych” – czytamy w stanowisku.

Projekt negatywnie odnosi się też do propozycji:

• zniesienia możliwości głosowania korespondencyjnego i przeprowadzania wyborów dwudniowych,
• zmiany systemu wyłaniania członków Państwowej Komisji Wyborczej. „Skład PKW kształtowany jest obecnie poprzez wskazanie po 3 sędziów przez prezesów najwyższych organów władzy sądowniczej w kraju – Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. PKW w projektowanym składzie to tylko dwóch sędziów (Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego) i aż 7 członków wybranych przez Sejm z ogólnej liczby 9 członków PKW”,
• odebrania samorządom organizacji wyborów i powierzenia tego zadania PKW,
• zmiany charakteru prawnego instytucji komisarzy wyborczych poprzez „zastąpienie komisarzy wyborczych (w liczbie 51) wojewódzkimi (w liczbie 16) i powiatowymi komisarzami wyborczymi (w liczbie 380), powoływanymi przez PKW spośród osób posiadających jedynie wykształcenie prawnicze”,
• wprowadzenia dwukadencyjności od 2018 r. dla wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, będącej administracyjnym ograniczaniem „podmiotowości wspólnot samorządowych, które utracą możliwość swobodnego decydowania o tym, komu chciałyby powierzyć zarządzanie gminami wiejskimi i miejskimi”.

Zniechęcenie do udziału w wyborach

Sejmik odniósł się także do fragmentów ustawy mówiącej o wyborach samorządowych w 2014 r. „skandaliczne tezy w uzasadnieniu, zawierające niepoparte dowodami oskarżenia insynuujące fałszerstwa wyborcze, nie tylko obniżają autorytet wyborów, zniechęcając tym samym szerokie kręgi wyborców do uczestniczenia w procesie wyborczym, ale godzą także w dobre imię Rzeczypospolitej Polskiej. To niebezpieczny precedens, ponieważ od tej pory każda partia polityczna, która nie będzie zadowolona ze swojego wyniku wyborczego będzie mogła głosić, że wybory te zostały sfałszowane.”

Potrzebne konsultacje

Radni kończą swoje stanowisko wezwaniem posłów do zaprzestania prac nad wprowadzeniem zmian w kodeksie wyborczym oraz przeprowadzenia szerokich konsultacji społecznych w tej sprawie. „Sejmik Województwa Mazowieckiego wyraża poważne obawy, że zbyt krótki czas na przeprowadzenie zmian i brak wykwalifikowanej kadry mogą stanowić zagrożenie dla stabilnego przebiegu procesu wyborczego, co mogłoby pociągnąć za sobą nieprzewidywalne skutki. W związku z tym wzywamy posłów i senatorów Parlamentu RP do zaprzestania prac nad wprowadzeniem zmian do ustaw samorządowych i Kodeksu wyborczego w obecnym trybie. Za niezbędne uznajemy przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych, które pozwolą osiągnąć konsensus dotyczący przepisów decydujących o przyszłości funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce” – czytamy.