Ponad 200 wójtów, burmistrzów, starostów oraz prezydentów miast z całego Mazowsza, posłowie i eksperci wspólnie z marszałkiem Adamem Struzikiem dyskutowali o idei i rozwoju polskiej samorządności.

Rozmawiano o znaczeniu lokalnej aktywności i zrównoważonym rozwoju regionalnym. Poruszono też najbardziej gorące tematy ostatnich miesięcy – propozycję ograniczenia możliwości sprawowania funkcji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do dwóch czteroletnich kadencji, ograniczanie kompetencji samorządów lokalnych czy poselski projekt ustawy metropolitarnej.

Zrównoważony rozwój

Podczas spotkania zaprezentowano wyniki rankingu zrównoważonego rozwoju jst. Ideą szeroko zakrojonego projektu jest opracowanie podstaw systemowego monitorowania zrównoważonego rozwoju społeczno-ekonomicznego gmin i regionów jako jednostek samorządu terytorialnego oraz promowanie najlepszych przykładów w tym obszarze. Badania prowadzone są od wielu lat na poziomie krajowym i regionalnym. Ich wyniki mają sprzyjać zarządom i społecznościom regionów i gmin w zarządzaniu rozwojem oraz podejmowaniu decyzji o alokacji środków z funduszy strukturalnych.
Prof. Eugeniusz Sobczak, autor rankingu zrównoważonego rozwoju jst, podkreślił, że w województwach potrzebny jest policentryczny rozwój, tymczasem w wielu regionach mamy dominację głównego centrum, czyli monocentryczności. Przykładem jest m.in. Mazowsze. Jak ocenia prof. Eugeniusz Sobczak, zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy jest zdecydowanie szybszy w dużych centrach. Zaznaczył, że należy inwestować w najbiedniejsze subregiony, gdzie dostęp do usług publicznych i rozwój infrastruktury jest na znacznie niższym poziomie niż w centrum.

Najlepsi gospodarze na Mazowszu

Marszałek Adam Struzik uhonorował dyplomami gospodarzy najdynamiczniej rozwijających się miejscowości na Mazowszu. Liderzy lokalnego rozwoju otrzymali wyróżnienia w 3 kategoriach – gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie oraz gminy miejskie. Według rankingu najlepiej rozwinięte i najbardziej gospodarne gminy w regionie to Lesznowola, Ożarów Mazowiecki oraz Warszawa (pierwsze miejsca).

Samorządy oceniano za pomocą 15 różnych zmiennych, które wyjaśniają najważniejsze obszary rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Przykładem są m.in. wydatki majątkowe i inwestycyjne, na transport i łączność, procent dochodów własnych, liczba osób pracujących i bezrobotnych oraz podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców. Najlepsi podzielili się dobrymi praktykami w zarządzaniu oraz odniesionymi sukcesami.

Wielokadencyjność władzy wykonawczej w jst

Na pytanie czy jest ona czynnikiem stymulującym czy ograniczającym rozwój próbowali odpowiedzieć w panelu dyskusyjnym marszałek Adam Struzik oraz zaproszeni goście – prof.  Hubert Ireneusz Izdebski, prof. Eugeniusz Sobczak oraz Jerzy Stępień, były prezes Trybunału Konstytucyjnego.

Jak podkreślano, od wprowadzenia bezpośrednich wyborów na włodarzy gmin o wynikach decyduje przede wszystkim skuteczność i efektywność działania na rzecz lokalnej wspólnoty, a nie przynależność partyjna kandydata. W latach 2006, 2010 i 2014 w 37 proc. gmin Mazowsza mieszkańcy wybierali tych samych włodarzy. Większość prezydentów największych miast w regionie w 2014 r. także wybrano na kolejną kadencję. Przykłady: Pruszków, Legionowo – prezydenci pełnią funkcje po raz piąty, w Warszawie, Siedlcach, Otwocku oraz Ostrołęce – po raz trzeci.

Marszałek Adam Struzik zaznaczył, że wprowadzenie dwukadencyjności zadziała na niekorzyść lokalnych wspólnot, grożąc chaosem i stagnacją w ich rozwoju. Odniósł się też do kwestii ograniczenia liczby kadencji na poziomie europejskim. Na zakończenie dodał, że to samorząd w dużej mierze swoimi inwestycjami i skutecznością w wykorzystaniu środków unijnych buduje rozwój społeczno-gospodarczy kraju.

Konkluzją konferencji jest stanowisko przyjęte przez samorządowców, w którym czytamy m.in. „Wprowadzenie dwukadencyjności w praktyce oznacza, że ponad 62 proc. gospodarzy polskich miast i gmin, którzy przez lata cieszyli się zaufaniem i szacunkiem swoich wyborców, i ciężko pracowali na rzecz rozwoju swoich miejscowości, nie będzie mogło startować w najbliższych wyborach samorządowych. Mieszkańcy tych miejscowości zostaną pozbawieni możliwości wyboru i głosowania na tych kandydatów, których uważają za najbardziej odpowiednich do sprawowania funkcji wójta, burmistrza czy prezydenta ich małych ojczyzn”.