19 listopada br., w Teatrze Kamienica w Warszawie już po raz trzynasty odbyła się uroczysta gala wręczenia Nagród Marszałka Województwa Mazowieckiego. W tym roku kapituła wyłoniła 10 laureatów. Każdy z nich otrzymał nagrodę pieniężną.

Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego jest jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień na Mazowszu, honorującym najcenniejsze osiągnięcia mieszkańców regionu w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony szeroko pojętej kultury. Przyznawane od 1999 r. wyróżnienie kierowane jest do ludzi aktywnych społecznie. Jest docenieniem niepospolitych pomysłów i twórczych inicjatyw, które są wyrazem autentycznych pasji.

Dotychczas zostało nagrodzonych już 110 laureatów, wśród których są osoby znane nam wszystkim – m.in.: Józef Hen, Barbara Wachowicz, ks. Jan Twardowski, ks. bp. dr hab. Stanisław Wojciech Wielgus, Wojciech Siemion, Jerzy Janicki, Sława Przybylska czy Maja Komorowska. Nagrodzeni to też organizacje, ludzie niezwykli, świetnie rozpoznawani głównie w swoich małych społecznościach lokalnych, którzy codzienną, ciężką pracą budują i umacniają te społeczności.

Tegorocznymi laureatami Nagród zostali:

Prof. ndzw. dr hab. Paweł Zbigniew Kruszewski – pracownik naukowy i dydaktyczny oraz działacz publiczno-społeczny. Autor ponad 100 prac naukowych, wielu pozycji książkowych oraz artykułów naukowych, a także rzeczoznawca ds. techniki samochodowej, ruchu drogowego i maszyn rolniczych w Polskim Związku Motorowym i Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. Obok specjalności naukowej zajmuje się także problematyką organizacji i pedagogiki w niepaństwowym szkolnictwie wyższym. W 1991 r. był w gronie założycieli Zespołu Oświatowo-Konsultacyjnego „Profesor”, który organizował szkoły niepaństwowe w Polsce, m.in. Szkołę Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku, w której od 1994 r. pełnił funkcję kanclerza, a od 2007 – rektora.

Od 1982 r. związany z Towarzystwem Naukowym Płockim, w którym od 2007 r. pełni funkcję prezesa. W ramach działalności w organizacji podejmował szereg inicjatyw na rzecz kultury i nauki Mazowsza. Do najważniejszych można zaliczyć: digitalizację zbiorów Biblioteki Naukowej TNP (poza Warszawą, największa biblioteka na Mazowszu); udział w radzie naukowej kwartalnika TNP; nadzorowanie i merytoryczna współpraca z seminarium doktoranckim TNP; nadzorowanie wystaw organizowanych przez TNP; promowanie wybitnych postaci związanych z Mazowszem; wspieranie przedsięwzięć dotyczących Mazowsza (np. Międzynarodowy Plener Integracyjny czy Rajd Do Miejsc Pamięci Narodowej Turystów Zmotoryzowanych PTTK).

Od 2003 r. jako członek Rady Towarzystw Naukowych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk, a od 2007 r. jako jej przewodniczący wspiera społeczny ruch naukowy w Polsce, w tym także na Mazowszu. Profesor prowadzi badania naukowe związane z działalnością pedagogiczną na Mazowszu oraz polityką publiczną towarzystw naukowych, a w szczególności Naukowego Towarzystwa Płockiego. Wypromował trzech doktorantów, którzy wpisali się w potencjał rozwojowy Mazowsza.

Ks. kanonik Zbigniew Jaroszewski – dziekan i proboszcz Parafii pw. Trójcy Przenajświętszej w Myszyńcu (pow. ostrołęcki). Znawca i propagator kultury i tradycji kurpiowskiej.

Prowadzony przez niego od 8 lat kościół myszyniecki tętni nie tylko bogatym życiem religijnym. Jest również cenionym ośrodkiem życia kulturalnego i miejscem, w którym promowana jest i wzbogacana kultura kurpiowska. Zachowane są tradycje comiesięcznych procesji w regionalnych strojach ludowych czy rozbudowanych mszy z elementami gwary kurpiowskiej. Ponadto ks. Jaroszewski ze szczególną pieczołowitością dba o utrzymanie w należnym stanie obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie parafii – XVII-wieczna dzwonnica, zabytkowe ołtarze, feretrony, malowidła ścienne, organy itp.

Dzięki działaniom księdza kanonika, związanym z poszukiwaniem i opracowaniem danych historycznych dotyczących historii i działań parafii w Myszyńcu zostały wydane książki Dzieje Parafii i Kościoła pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej w Myszyńcu, Przewodnik po kolegiacie Myszynieckiej, Zabytkowe krzyże i kapliczki Parafii Myszyniec.

Ks. Jaroszewski angażuje się także w działalność naukową. Organizuje sesje naukowe związane z historią parafii i kościoła w Myszyńcu, a także konferencje na temat gwary kurpiowskiej i jej fonetycznego zapisu oraz innych wydarzeń o charakterze naukowym związanych z historią lokalnego kościoła i życiem miejscowej społeczności. Jest też inicjatorem obchodów roku ks. Władysława Skierkowskiego oraz Festiwalu muzyki kościelnej im. ks. Władysława Skierkowskiego.

Małgorzata Pepłowska (ze wsi Ruchna, pow. węgrowski) od 30 lat zajmuje się rzemiosłem artystycznym – tkactwo dywanów dwuosnowowych, wycinankarstwo opłatkowe oraz tworzenie rekwizytów obrzędowych i sztucznych kwiatów. Jej twórczość jest silnie związana z kulturą Mazowsza i Podlasia.Twórczyni cały czas wzbogaca i doskonali swój warsztat. Chętnie uczestniczy w licznych imprezach zarówno lokalnych, jak i wojewódzkich. Pani Małgorzata prowadzi również warsztaty rękodzielnicze, organizowane przez Węgrowski Ośrodek Kultury, na których uczy dzieci i młodzież tradycyjnych regionalnych technik zdobniczych. Współpracuje także z ośrodkami propagującymi rękodzieło ludowe m.in. z Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki w Warszawie oraz Muzeum Sztuki Ludowej w Otrębusach.

Z tkactwem dywanów dwuosnowowych, Pani Małgorzata zetknęła się po raz pierwszy w 1978 r. w Podlaskiej Spółdzielni Pracy Rękodzieła Ludowego i Artystycznego w Węgrowie. Pierwszymi jej dziełami były: Ule, Gospodyni, Wesele, Kapela, Gospodarstwo, Wiosna, Ogrodnik. „Dywany” były tworzone bez wcześniejszego odrysowania wzorów. Czteronicielnicowe krosna wymuszały jedynie wcześniejszy układ kompozycji i daleko posuniętą geometryzację motywów. W 1998 r. Małgorzata Pepłowska założyła pracownię tkacką, w której stworzyła nowe wzory tkanin, takie jak: Jesień (2000 r. – I nagroda w Siedlcach), Kwiaty na łące I, Kwiaty na łące II, Droga wiejska, Zima, narzutka na ławę, Wycinanka (2003 r. – III nagroda w Janowie), Szopka, Biesiada Weselna, Pan Jezus oraz miniaturki Domu Gdańskiego w Węgrowie i Zamku w Liwie.

W 2004 r. Pani Pepłowska otrzymała od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego stypendium na rozwijanie twórczości rękodzielniczej, w ramach którego stworzyła cykl 12 tkanin pt. Moja mała Ojczyzna.

Na szczególną uwagę zasługują również niepowtarzalne kompozycje z opłatka. Wycinanki te zachwycają oryginalnością wzoru, bogactwem koloru i finezją wykonania. Są wśród nich regionalne, bożonarodzeniowe gwiazdy, szopki, kuliste „światy” oraz małe gwiazdy na choinkę. Twórczyni popularyzuje tradycję zdobniczą regionu podczas kiermaszów bożonarodzeniowych w kraju i zagranicą.

Mirosław Grzyb (zam. Kadzidło, pow. ostrołęcki) – animator kultury działający na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego Kurpiów, promocji regionu i budzenia tożsamości regionalnej. Od 2000 r. jest prezesem Związku Kurpiów. Dzięki niemu organizacja zaczęła prężniej działać i koordynować życie kulturalne regionu. Wydawane są licznie książki i czasopisma zawierające opisy zwyczajów i obrzędów regionu oraz prowadzone są prace nad gwarą kurpiowską.

Pan Grzyb działa również na rzecz integracji osób związanych z regionem. W tym celu organizuje liczne konferencje, seminaria i spotkania. W 2001 r. powołał do życia Nagrody o nazwie „Kurpiki”, które przyznawane są za ochronę dziedzictwa kulturowego, budowanie tożsamości i działania na rzecz wszechstronnego rozwoju Kurpiowszczyzny Są to nagrody wręczane osobom, instytucjom organizacjom, zespołom za ich postawę i pracę na rzecz promowania kultury kurpiowskiej. Ponadto laureat działa na rzecz integracji i budowy tożsamości Kurpiów poprzez współorganizację Dni Kultury Kurpiowskiej oraz Świąt Kultury Kurpiowskiej w Olsztynie, Szczytnie, Mikołajkach, Warszawie.

Barbara Konarska-Pabiniak (zam. Gostynin) – doktor nauk humanistycznych, pracownik naukowy, pedagog kładący szczególny nacisk na edukację regionalną. Pani Konarska-Pabiniak uczestniczyła w pracach zespołu do Badań nad Życiem Literackim Królestwa Polskiego w XIX w. oraz Instytutu Sztuki PAN w Warszawie. Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskała na wydziale Polonistyki UW (w 1983 r.) na podstawie rozprawy o życiu literackim Płocka w epoce pozytywizmu. W swojej działalności badawczej dr Konarska zajęła się szeroko rozumianą problematyką dziejów kultury, oświaty i życia społecznego na Mazowszu Płockim w XIX i XX wieku. Jej dotychczasowy dorobek naukowy, powstały podczas długoletniej pracy w szkołach składa się z 9 książek, ponad 100 opracowań artykułowych w wydawnictwach zbiorowych, ogólnokrajowych i regionalnych periodykach, jak też pismach lokalnych. Twórczość laureatki obraca się przede wszystkim w kręgu następujących grup tematycznych: życie kulturalno-literackie Płocka, Teatr w Płocku, czasopiśmiennictwo w regionie płockim, dzieje oświaty i epistolografia.

Od 1974 r. Barbara Konarska-Pabiniak należy do Towarzystwa Naukowego Płockiego oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Książki i Bibliotek przy Książnicy Płockiej. Uczestniczy w licznych konferencjach organizowanych przez TNP, Uniwersytet Warszawski, Instytut Badań Literackich PAN, Instytut Sztuki PAN oraz WSP w Kielcach i Częstochowie. Na wielu sympozjach wygłaszała referaty popularyzując w ten sposób tradycje kulturalne regionu płockiego i całego Mazowsza. Oprócz działalności naukowej laureatka zajmuje się pracą dziennikarską i publicystyczną. W prasie znalazło się wiele artykułów jej autorstwa popularyzujących tradycje historyczne i kulturalne Mazowsza Płockiego i ziemi gostynińskiej oraz liczne artykuły, reportaże i wywiady ukazujące bieżące życie regionu.

Od 2011 r. Barbara Konarska-Pabiniak jest redaktorem naczelnym biuletynu samorządowego „Nasz Gostynin”, w którym poza tematyką samorządową zajmuje się także tematyką regionalną. Pod jej kierunkiem odbyło się w Gostyninie kilka sesji o charakterze popularnonaukowym.

Mariusz Dżyga (zam. Klaudyn, pow. warszawski zachodni) – skrzypek, kameralista z zamiłowania pedagog, animator kultury, społecznik. Pełnił funkcję koncertmistrza w operze dolnośląskiej we Wrocławiu, w Warszawskiej Operze Kameralnej oraz Orkiestrze Symfonicznej w Valladolid w Hiszpanii, z którymi koncertował w Polsce i w wielu innych krajach świata. Wykonał także liczne nagrania radiowe, telewizyjne i płytowe.

Jako radny gminy Stare Babice intensywnie i skutecznie zabiegał o zapewnienie właściwych warunków do nauki w placówkach oświatowych, brał udział w tworzeniu oryginalnych modeli polityki edukacji kulturalnej i artystycznej dla terenów podmiejskich i wiejskich, inicjował budowę sal koncertowych dla uczniów i społeczności niewielkich miejscowości. Inicjował również i wspierał szereg działań w obronie bezcennych dla aglomeracji warszawskiej terenów zielonych parku narodowego, rezerwatów przyrody i ich strefy ochronnej, m.in. pracował na rzecz stworzenia terenów rekreacyjnych z wysypiska śmieci w Klaudynie.

Od początku lat 90. aktywnie uczestniczy w tworzeniu życia artystycznego na obrzeżach Warszawy, głównie na terenie gminy Stare Babice. Wraz z żoną prowadzi szkołę i ognisko muzyczne. Zorganizował setki koncertów muzykalnej młodzieży, 20 edycji konkursów muzycznych o zasięgu powiatowym. Z uczniów i absolwentów placówek stworzył orkiestrę młodzieżową, która koncertuje od 12 lat na terenie gminy, powiatu i za granicą. Artysta od 20 lat organizuje i współorganizuje koncerty z udziałem znanych wykonawców i zespołów dla szerokiej publiczności – dzieci, młodzieży i dorosłych.

W roku obchodów 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina Mariusz Dżyga zorganizował nadzwyczajną całoroczną edycję Festiwalu Muzycznego „W Krainie Chopina”. Ponadto w czasie trwania jubileuszu zainicjował akcję „Instrumenty dla Krainy Chopina”. Celem tej akcji jest zakup fortepianów dla placówek oświatowych oraz sal koncertowych, a także remont i budowa organów w kościołach. Laureat nieustannie zabiega o poprawę bazy kultury oraz prowadzenie edukacji artystycznej wśród dzieci, młodzieży i dorosłych we wszystkich miejscowościach „Krainy Chopina”.

Jadwiga Orczyk-Miziołek (z Sochaczewa) prowadzi działalność społeczną na rzecz promocji turystycznej województwa mazowieckiego oraz promocji produktów turystycznych pod marką Chopin. Motywuje ją pasja i chęć wzmacniania integracji oraz aktywizacji społeczności lokalnej dla rozwoju i promocji turystyki na Mazowszu. Istotne miejsce w jej działaniach zajmuje promocja wartości kulturowych i przyrodniczych regionu, a szczególnie folklor, który stanowił źródła inspiracji dla twórczości Fryderyka Chopina. W kontekście promocji województwa jej zasługi są niepoliczone, ponieważ produkt turystyczny „Mazowsze Chopina”, dzięki postaci wielkiego kompozytora znanego na całym świecie, jest jedną z lokomotyw promocyjnych województwa mazowieckiego.

Jadwiga Orczyk-Miziołek jest autorką wielu projektów turystycznych, a także pomysłodawcą, współorganizatorem oraz ekspertem projektów szkoleniowych realizowanych przez MROT. Zintegrowała instytucje krajowe i środowiska regionalne w przygotowania do obchodów roku chopinowskiego 2010 oraz realizowała szereg działań na rzecz rozwoju turystyki chopinowskiej – tworzenie nowych produktów, atrakcji turystycznych, działania na rzecz poprawy standardu świadczonych usług na szlaku chopinowskim.

W 2007 r. stworzyła i została liderem Grupy Partnerskiej Chopin 2010. Tworem grupy jest produkt turystyczny „Mazowsze Chopina”. Produkt zajął pierwsze miejsce w województwie i II w kraju w konkursie „Turystyka – wspólna sprawa”. Od 2008 r. sprawuje funkcję Prezesa Lokalnej Organizacji Turystycznej „Mazowsze Chopina”, stowarzyszenia, które zostało utworzone na bazie Grupy Partnerskiej „Chopin 2010”.

Zespół śpiewaczy „Powsinianie” powstał w 2006 r. w ramach Pracowni Etnograficznej przy Centrum Kultury Wilanów. Zespół specjalizuje się w pieśniach, które powstały na podstawie dawnych przyśpiewek powsińskich. W swoim repertuarze posiada także tradycyjne wiejskie pieśni, śpiewane dawniej przy pracy w polu czy też w czasie wiejskich świąt i biesiad.

W 2011 r. grupa nagrała swoja pierwszą płytę „Powsińska biesiada”. Zespół promuje dziedzictwo kulturowe zarówno w kraju, jak i za granicą. Członkowie zespołu występują w strojach ozdobionych haftem wilanowskim, a swoimi koncertami uświetniają obchody tradycyjnych świąt ludowych takich jak Dożynki, Noc Świętojańska, Zapusty czy Herody.  

Zespół Obrzędowy „Strykowice” (Strykowice Górne, pow. zwoleński) powstał w 1978 r. na bazie działającego wówczas Koła Gospodyń Wiejskich. Twórczynią „Strykowic” jest Wanda Krawiec. Zespół rozpoczął swoją działalność od zbierania i zapisywania najstarszych pieśni ludowych, powiedzeń, gadek, przysłów i obyczajów.

W ciągu całej swojej działalności zespół opracował artystycznie wiele zwyczajów i obrzędów takich jak: „Obróbka lnu”, „Pieczenie chleba”, „Sobótki Świętojańskie”, „Muzyka u Macieja, „Wieczory Adwentowe”, Leki z Bożej Apteki” i wiele innych. Uczestniczył też w wielu konkursach i przeglądach zespołów, gdzie zajmował znaczące miejsca, otrzymywał nagrody i dyplomy. Od kilku lat przy zespole działają grupy: dziewczęca, dziecięca i męska. W tym roku zespół wydał książkę dokumentującą obrzędy i zwyczaje z okolic Strykowic. Jej autorką jest Wanda Krawiec.

„Strykowice” od ponad trzydziestu lat popularyzują dorobek rodzimych twórców, dbają o wszechstronną kulturalną edukację młodego pokolenia. Uświetniają imprezy o znaczeniu ponadregionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym. Prowadząc bogatą i różnorodną działalność, kultywują dawne tradycje gromadzą licznie publiczność i wpisują się w krajobraz kultury regionu.

Przasnyska Kapela Podwórkowa powstała w 1977 r. z inicjatywy Tadeusza Waśniewskiego, wieloletniego nauczyciela i instruktora muzyki, pracującego w Miejskim Domu Kultury w Przasnyszu.

Podczas wieloletniej działalności kapela dała niezliczoną ilość występów i koncertów na terenie Mazowsza i kraju. W jej repertuarze można znaleźć zarówno standardy muzyki podwórkowej (kapele warszawskie i lwowskie), jak i utwory własne. Refleksyjne, czasem zabawne teksty, opisujące zwyczaje i tradycje Przasnysza, w połączeniu z muzyką tworzą przeboje melodyjne i łatwo wpadające w ucho. Kapela promuje swoją twórczość na różnych festiwalach i przeglądach, na których zdobywa liczne nagrody, wyróżnienia oraz przychylność publiczności.

W 2007 r., z okazji 30-lecia swojej działalności, Przasnyska Kapela Podwórkowa nagrała płytę „Nasze Miasto”. Znalazły się na niej utwory poświęcone ziemi przasnyskiej, miastu i jego mieszkańcom.